Deze digitale kwesties zetten burgers en organisaties sinds 2017 op de agenda
Veel aandacht voor privacy en digitale veiligheid
Nederlandse maatschappelijke organisaties hadden tussen 1 januari 2017 en 1 juli 2018 veel aandacht voor privacykwesties en digitale veiligheid. Burgerrechtenorganisaties richtten zich op campagnes en rechtszaken tegen het Nederlandse overheidsbeleid, zoals de invoering van de nieuwe Wet inlichtingen en veiligheidsdiensten (Wiv), de Wet Computercriminaliteit III en digitale systemen van de overheid, zoals SyRi en ANPR (kentekenregistratie). De organisaties vroegen aandacht voor dataverzameling, voor nieuwe technieken om data te analyseren en mensen te profileren, en de mogelijke risico’s daarvan. Profilering beïnvloedt bijvoorbeeld autonomie, controle over technologie, rechtvaardigheid en menselijke waardigheid. De Consumentenbond agendeerde met name online privacy, en de veiligheid van verbonden apparaten op het Internet of Things.
Deze case komt uit het rapport Doelgericht Digitaliseren, waarin we onderzochten hoe Nederland in 2017 en 2018 heeft gewerkt aan de digitale transitie.
Deze organisaties onderzochten we
- Amnesty International
- Bits of Freedom
- BEUC
- De Consumentenbond
- Consumers International
- ECP Platform voor de informatiesamenleving
- European Digital Rights Initiative
- FME
- FNV
- IEEE
- KNVI
- MKB-Nederland
- Medialab SETUP
- Nederland ICT
- Privacy First
- V2_
- Vakcentrale voor Professionals VCP
- VNO-NCW
- Vrijbit
- de Waag Society
- Wetenschappelijk Bureau voor de Vakbeweging De Burcht
AI en mensenrechten als nieuw thema
Met de opkomst van big data, algoritmen en Artificial Intelligence groeit ook de aandacht voor de betekenis van die technologieën voor mensenrechten. Diverse organisaties maken van AI en mensenrechten een nieuw thema binnen hun organisatie zoals Amnesty International, medialab SETUP of de Europese consumentenorganisatie BEUC.
In vergelijking met het rapport Opwaarderen staan thema’s als controle over technologie, menselijke waardigheid en rechtvaardigheid veel nadrukkelijker op de agenda van maatschappelijke organisaties. Ook bij koepelorganisaties voor het bedrijfsleven is de aandacht voor dit thema voorzichtig gegroeid.
Wel in de media, (nog) niet op de agenda
De media besteden relatief veel aandacht aan de macht van platformen, sociale media en desinformatie en bescherming van democratische stelsels, en zaken als persuasieve technologie in sociale media en apps en effecten op de geestelijke gezondheid van mensen.
Toch zien we deze thema’s niet terugkomen op de agenda’s van Nederlandse maatschappelijke organisaties. Ook zien we nauwelijks discussie op gang komen over virtual en augmented reality. Verder is er, met uitzondering van de aandacht voor biometrische toepassingen in paspoorten, betrekkelijk weinig aandacht voor biometrische ontwikkelingen, terwijl met name de ontwikkelingen en toepassingen op het vlak van gezichtsherkenning zich in snel tempo ontwikkelen. Tot slot lijkt ook robotica op nationaal niveau minder prominent op de agenda te staan.
Foto Patrick Savalle via Flickr