Digitalisering

Focusgebieden

Publieke waarden en mensenrechten in onveilige tijden
We analyseren hoe de digitale samenleving verschillende publieke waarden en mensenrechten, zoals privacy en non-discriminatie, zo goed mogelijk kan waarborgen, gezien de oplopende geopolitieke spanningen met Rusland, China en andere autocratische landen. Zeker in deze tijd van toenemende onveiligheid kunnen waarden botsen en moeten ze zorgvuldig worden gewogen. Zo verkennen we hoe politie, inlichtingendiensten en defensie de balans kunnen bewaken tussen nieuwe technologische mogelijkheden enerzijds, bijvoorbeeld voor surveillance en opsporing, en de ethische risico’s daarvan anderzijds. We onderzoeken ook hoe Nederland en Europa meer zeggenschap kunnen krijgen over hun bestaande en opkomende technologische infrastructuur, waaronder platformen, clouddiensten, satellieten en quantumtechnologie.

Betrouwbaar digitaal bestuur
We onderzoeken hoe een verantwoorde toepassing van digitale technologie kan bijdragen aan betrouwbaar openbaar bestuur en weloverwogen democratische besluitvorming. Daarbij is het van belang dat de overheid algoritmische toepassingen zelf op een transparante manier gebruikt, en heldere kaders hanteert om risico’s tijdig op te sporen en uit te bannen. Maar je kan niet elk risico uitsluiten. Het is daarom ook van belang dat de overheid gemaakte afwegingen laat zien en daarover met de samenleving in gesprek gaat. Ten slotte bestaan er zorgen over de invloed van desinformatie, sociale media en online haat op democratische besluitvorming. We onderzoeken in hoeverre deze zorgen terecht zijn en hoe democratische besluitvorming versterkt kan worden.

Leven, werken en opgroeien in de digitale samenleving
We onderzoeken en ontwerpen samen met burgers en professionals, bijvoorbeeld medewerkers in de zorg en het onderwijs, een visie op opgroeien, werken en samenleven in de digitale omgeving van nu en van morgen. We zoeken uit hoe digitale technologie kan helpen bij de krapte op de arbeidsmarkt en kan bijdragen aan de kwaliteit van werk. We onderzoeken hoe jongeren prettig en veilig kunnen opgroeien in een gedigitaliseerde leefwereld. En we verkennen hoe de publieke digitale ruimte van morgen (een ‘metaverse’) eruit zou kunnen zien. Door op basis van onze inzichten in gesprek te gaan met politici, beleidsmakers en het bedrijfsleven, helpen we hen een digitale samenleving vorm te geven waarin iedereen mee kan doen.

Dominantie van technologiebedrijven
We onderzoeken de gevolgen van de machtspositie van technologiebedrijven voor de samenleving. Europa wordt steeds afhankelijker van niet-Europese bedrijven voor belangrijke digitale infrastructuur, zoals sociale mediaplatformen, clouddiensten en satellieten. Bovendien domineert een klein aantal techbedrijven als poortwachter de markten waarin ze actief zijn. Daarbij krijgen deze bedrijven steeds meer voet aan de grond in andere sectoren, zoals de zorg, het onderwijs en de financiële sector. De samenleving kan hier last van ondervinden, omdat multinationals niet altijd de normen en waarden van onze democratie respecteren.