Noord-Hollanders en Utrechters praten over digitalisering en samenleving

Digitalisering

Terugblik

Vijftig mensen uit Noord-Holland en Utrecht spraken op zaterdag 1 november over de impact van digitalisering op de democratie. Een fotoverslag van de bijeenkomst in het Trippenhuis in Amsterdam.

Tekenaar legt tekening uit
Een tekenaar legt uit wat er bij de tafel rond politiek & beleid is besproken: 'Hoe zorg je dat wij digitalisering gaan beheersen en niet dat digitalisering ons beheerst?' (Foto: Rathenau Instituut/Marit de Jong)

In het kort:

  • Onderzoekers van het Rathenau Instituut spreken met groepen burgers om hun ideeën en wensen te verkennen voor de digitale samenleving van de toekomst.
  • De focus van dit derde burgerpanel ligt op de toekomst van de democratische samenleving.
  • De analyse van de resultaten volgt nadat er meer gesprekken hebben plaatsgevonden.

'Heb je van de categorie Beïnvloeden, de demonstratie? En heb je dan toevallig ook de petitie? Kwartet!' Het is zaterdagochtend 9.00 uur en de deelnemers van de dialoog over de impact van digitalisering op de democratie spelen in groepjes van vier een kwartetspel. Ze hebben een sticker op hun borst met hun voornaam en praten tussendoor over van alles en nog wat.

Het kwartet is een mooie manier om ongedwongen kennis te maken met het thema van de dag. Ook zorgt het er op een natuurlijke manier voor dat mensen zich met elkaar verbinden. 'Hé, kom je uit Amersfoort, daar heb ik ook gewoond'.

Overzicht zaal Trippenhuis
Als iedereen binnen is, start Linda Kool onderzoekscoördinator bij het Rathenau Instituut de dag. Elke deelnemer heeft een voorwerp meegenomen dat iets vertelt over diens rol in de democratie. Kool houdt een schroefje omhoog: 'Want ik voel me een klein, maar belangrijk onderdeel van de democratie.' Kool legt uit dat het vandaag gaat over hoe de toekomst van de democratie eruit ziet. 'En dan richten we ons vooral op de vraag welke rol digitalisering daarin speelt.' Ze benadrukt dat het vandaag geen debat is, maar een dialoog: 'We luisteren met respect naar elkaar. Er is geen goed of fout. Je hoeft elkaar niet te overtuigen.' (Foto: Rathenau Instituut/Marit de Jong)
Deelnemer schrijft op paarse kaart
Een deelnemer aan de tafel rond vereniging & actie heeft op de achterkant van zijn paarse kaart een ervaring opgeschreven en wat hij daar goed en niet goed aan vond. Met zijn buurman en met behulp van een lijst zoekt hij nu waarden uit die passen bij de ervaring en die hij belangrijk vindt. Het wordt in ieder geval: betrokken en luisteren. Deelnemer Peter (niet op de foto) vertelt over zijn ervaring bij de demonstratie tegen kernwapens in 1981. 'Nu voel ik me te oud om naar het Malieveld te gaan. Ik zou het mooi vinden als je in de toekomst virtueel aanwezig kunt zijn.' (Foto: Rathenau Instituut/Marit de Jong)
Twee mensen bij een rek met eigenschappen
De deelnemers voeren in duo's twee opdrachten uit in de pop-upexpo over de mogelijke toekomst van de democratie. De opdracht op de foto gaat over recht & regels. In de toekomst hebben we misschien wel een digitale rechter. Is dat wenselijk? En, stel dat jij hulp nodig hebt van een rechter, welke eigenschappen zou jij willen dat de rechter heeft? Efficiënt? Betrouwbaar? Onafhankelijk? Deelnemer Maureen (niet op de foto) zegt: 'Laatst was er in de VS een rechtszaak waarbij een avatar van een vermoorde Amerikaan zich tot de schutter richtte. Zoiets kan voor een bijzondere wending in de rechtspraak zorgen.' (Foto: Rathenau Instituut/Marit de Jong)
Twee mensen wijzen naar een poster
Bij dit onderdeel van de pop-upexpo zijn twee deelnemers in gesprek over het publieke debat. Ze bespreken of een voorbeeld vooral inspeelt op emoties of dat het wil informeren en of het helpt bij een oordeel vormen of juist niet. De partijprogramma's van politieke partijen komen voorbij en de talkshow van Lubach. De deelnemers markeren met gekleurde stickers hun positie. Deelnemer Robert (niet op de foto). 'De krant zorgt ervoor dat ik geen tunnelvisie krijg. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld msn. Als ik op msn op een bericht over Oekraïne klik, schotelt die site mij in de dagen erna steeds meer over Oekraïne voor en minder over andere zaken. Dat wil ik niet.' (Foto: Rathenau Instituut/Marit de Jong)
Mensen aan een tafel
'Er was ruimte voor meningsverschillen zonder dat het onaangenaam werd', aldus een deelnemer na afloop. 'De dag voelde echt als een gesprek' (Foto: Rathenau Instituut/Marit de Jong)
Tekening Floor uit bubbel
In de middag werkten de deelnemers samen met een tekenaar aan een uitdaging voor de toekomst. Bij de tafel rond vereniging & actie ging het bijvoorbeeld over de fictieve 24-jarige student Floor en hoe die uit haar bubbel kon worden gehaald. De deelnemers bespraken daarbij onder andere de rollen voor de directe omgeving, voor maatschappelijke organisaties, voor onderwijsinstellingen, voor media, voor bigtech en voor de overheid. (Foto: Rathenau Instituut, tekening: Jos Herder/www.JosTekent.nl)

Over het Dialoogprogramma digitale toekomst

Het burgerpanel in Amsterdam was het derde burgerpanel binnen het meerjarige dialoogprogramma van het Rathenau Instituut over de toekomst van de digitale samenleving. De eerste dialoog was in Groningen, de tweede in Rotterdam, de derde dus in Amsterdam. Eind november volgt Lemmer. In Groningen en Rotterdam stond het thema sociale relaties centraal. In Amsterdam en Lemmer gaat het over de democratische samenleving. Later volgen dialogen over de toekomst van de leefomgeving.

'We houden niet alleen grote burgerpanels, maar ook lokale sessies op verschillende locaties, zoals op scholen, in buurthuizen en bij belangenorganisaties', zegt Willemine Willems, projectleider van het Dialoogprogramma digitale toekomst bij het Rathenau Instituut. 'We combineren de inzichten uit de lokale sessies met die van de grotere burgerpanels.' De inzichten worden aan het einde van ieder thema gedeeld met beleidsmakers en politici. Dat gebeurt onder meer met kennissessies en workshops. De inzichten vormen een waardevolle basis om toekomstig beleid af te stemmen op de behoeften van de samenleving en om mogelijke uitdagingen vroegtijdig aan te pakken

Lees meer over het Dialoogprogramma digitale toekomst: