Flo en Innofest zijn commerciële stedelijke testfaciliteiten die bedrijven de mogelijkheid bieden om hun innovatieve oplossingen in een min of meer levensechte omgeving te testen.
‘Flo’ is een paal die fietsers adviseert over hun snelheid, zodat ze vaker door groen fietsen zonder voor een rood licht te hoeven stoppen. Flo is ontwikkeld door het bedrijf Springlab, dat al langer werkt aan innovaties op het gebied van beweging. De eerste tests voor het concept werden in samenwerking met de gemeente Utrecht gedaan. Sinds mei 2017 staat de eerste versie van Flo in Utrecht en Eindhoven opgesteld als ‘living lab’.
Innofest is een initiatief van acht festivals en een aantal faciliterende partijen die gezamenlijk festivals aanbieden als testomgeving aan (startende) bedrijven. Na de test op het festival wordt gekeken welke partner van Innofest het bedrijf verder kan helpen met het opschalen en op de markt brengen van de innovatie. Deze partners zijn kennisinstellingen, maar ook bedrijven die goed bij bepaalde (festivalgerelateerde) thema’s passen, zoals telecommunicatie of afvalverwerking.
Het bedrijf Springlab heeft experimenteerruimte gekregen in Utrecht en Eindhoven om het persoonlijke verkeerslicht Flo te testen op echte fietsers. Ook onderzoekt het hoe die fietsers reageren op een snelheidsadvies, en wat de gevolgen zijn voor de doorstroming van verschillende verkeersstromen. Zo’n test onder realistische omstandigheden is nodig omdat het onvoorspelbare gedrag van fietsers niet goed in simulaties te vatten blijkt. De innovaties die via Innofest op festivals getest worden, maken handig gebruik van het feit dat er voor elk festival een minimaatschappij wordt opgezet, inclusief een tijdelijke infrastructuur voor energie en (afval)water. Experimenteren met deze voorzieningen is een stuk gemakkelijker op een festival dan wanneer er eerst een hele straat moet worden opengebroken.
Kenmerkend voor beide testfaciliteiten is dat de deelnemers proberen een innovatieve oplossing werkend te krijgen in de gebruiksomgeving. Het gaat niet alleen om de technische werking, maar vooral ook over de niet-technologische aspecten (gedrag, regulering, verdienmodellen). Zo wordt er in Flo geleerd over het gedrag van fietsers en fungeren festivalbezoekers in Innofest als ‘echte gebruikers’. Als levensechte testomgeving is dit type lab een belangrijke stap in de opschaling van prototype naar marktrijpe oplossing. Innofest koppelt het bedrijf dat de innovatieve oplossing bedacht en ontwikkelde aan één van hun partners, die het bedrijf kan helpen met het op grote(re) schaal produceren en vermarkten van de innovatie. Springlab heeft de eerste versies van Flo als pilot verkocht, en is nu van plan de palen ook aan andere steden te gaan verkopen.
Een ander kenmerkend aspect van beide commerciële stedelijke testfaciliteiten is dat de beheerder van de ruimte (de testomgeving) een belangrijke faciliterende rol speelt. Voor Innofest zijn dit de festivals, voor Flo de gemeenten. Ze moeten zorgen voor een verantwoorde manier waarop de festivalbezoekers en de voorbijkomende fietsers worden betrokken in het experiment. Zaken als privacy, veiligheid, toestemming, aansprakelijkheid, etc. moeten goed geregeld worden. Voor een private partij als een festivalorganisator die een goed afgebakende ruimte ter beschikking stelt, ligt deze verantwoordelijkheid anders dan voor een gemeente die de openbare ruimte (tijdelijk) laat inrichten en gebruiken als testlocatie.
De belangrijkste drijfveer in deze labs is het marktrijp maken van innovatieve oplossingen – al dan niet voor maatschappelijke opgaven. Bij Innofest wordt het commercieel belang expliciet gekoppeld aan een maatschappelijk doel: de innovaties moeten een maatschappelijke meerwaarde hebben. Springlab positioneert zichzelf als sociale onderneming om de volksgezondheid door middel van meer beweging (op de fiets) te stimuleren. Deze labs pogen dus met een solide businesscase te zorgen voor innovatieve oplossingen die goed zijn getest in een levensechte omgeving en die zich goed laten opschalen naar gebruiksomgevingen elders.
