Internationale mobiliteit van wetenschappers

In deze Feiten & Cijfers presenteert het Rathenau Instituut de meest recente informatie over de internationale mobiliteit van wetenschappers die Nederland in- en uitstromen. Mobiliteit van wetenschappers wordt bewust nagestreefd en breed gezien als een kwaliteitskenmerk van individuele wetenschappers. Maar mobiliteit wordt ook gevreesd. Bij menig universitair bestuurder of politicus bestaat de vrees voor een brain drain. De cijfers tonen echter aan dat in Nederland in- en uitstroom van wetenschappers, zowel in aantal als in kwaliteit, in evenwicht zijn. Om inzicht te krijgen in deze thematiek, analyseerde het Rathenau Instituut bronnen over wetenschappers in Nederland. Ook zijn internationale data vergeleken om de mobiliteit van Nederlandse en buitenlandse wetenschappers in kaart te brengen.

Bij voorkeur citeren als: 
E. Koier, E. Horlings, W. Scholten & J. de Jonge (maart 2017) Internationale mobiliteit van wetenschappers, Feiten & Cijfers 20. Den Haag: Rathenau Instituut

• Nederlandse wetenschappers behoren tot de meest mobiele wetenschappers ter wereld. Zij  bevinden zich in gezelschap van wetenschappers uit andere landen met veel mobiliteit zoals  Duitsland, Zwitserland, Canada en het Verenigd Koninkrijk.
   
• Er is balans. Nederlandse wetenschappers zijn in vergelijking met hun collega’s in andere landen zeer mobiel, maar Nederland heeft ook aantrekkingskracht op buitenlandse wetenschappers. Er is op systeemniveau geen sprake van een structurele brain drain maar evenmin van een brain gain voor Nederland.
   
• Het wetenschappelijk personeel (WP) van Nederlandse universiteiten wordt steeds internationaler. Het aandeel van het wetenschappelijk personeel met een buitenlandse nationaliteit is toegenomen van 20% in 2005 naar 33% in 2015. Vooral bij technische wetenschappen, natuurwetenschappen en economie zien we forse aantallen buitenlandse wetenschappers, maar hun aantal stijgt in alle domeinen. De voornaamste landen van herkomst van deze buitenlandse wetenschappers zijn Duitsland (5% van het totale WP), Italië (3%), China (3%), België (2%) en India (2%), gevolgd door het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Spanje, Iran en Griekenland.
   
• Kwalitatief is er ook balans. We verliezen talent aan het buitenland, maar omgekeerd komen er  ook talentvolle wetenschappers naar Nederland. De citatiescores van binnenkomende wetenschappers en vertrekkers zijn vergelijkbaar. Voor Nederland zijn ze bovendien beide hoog. Dezelfde balans van kwalitatief hoogwaardige instroom en uitstroom zien we in Zwitserland, Duitsland, Zweden en Denemarken. Er zijn ook landen – met name het Verenigd Koninkrijk en  de Verenigde Staten – waar de binnenkomende wetenschappers een hogere citatie impact hebben dan de vertrekkers.