De metaverse maakt het gesprek over de digitale samenleving nog urgenter
Foto: Virtual reality is onderdeel van de metaverse - Lucrezia Carnelos/Unsplash
Al jaren investeert de techindustrie miljarden in de ontwikkeling van virtual reality, augmented reality en spraaktechnologie. Deze technologieën die je onderdompelen in een fysiek-virtuele wereld (zogenoemde immersieve technologieën) bieden veel kansen, bijvoorbeeld in de medische wetenschap. Maar ze kennen ook risico’s. Zo kunnen ze gebruikers een vertekend beeld geven van de werkelijkheid. Wat betekenen dan de aankondigingen van bedrijven als Facebook, Microsoft, Snap en Roblox dat ze nog veel meer willen investeren in deze technologieën?
In het kort:
- Het Rathenau Instituut volgt de ontwikkelingen rondom VR, AR en spraaktechnologie al jaren
- De aankondiging van grote techbedrijven dat zij de ontwikkeling van de metaverse willen versnellen roept vragen op.
- Over de ontwerpeisen voor de metaverse moeten we nu het gesprek aangaan.
Wat is de metaverse?
Sommige mensen noemen de metaverse een immersief internet gebaseerd op mixed reality (VR, AR, Spraak). Anderen zien het als een verdere integratie van de fysieke en digitale wereld, en weer anderen zien de metaverse als een gedecentraliseerd internet op basis van cryptovaluts en blockchain. Veel enthousiastelingen willen dat de metaverse interactief is en vol is van ervaringen die het echte leven nabootsen. Een online omgeving waar je niet 'opgaat', maar 'naar binnen gaat'; je wordt ondergedompeld in een omgeving waar meerdere virtuele werelden met elkaar verbonden zijn en die verschillende diensten en ervaringen biedt.
Vragen en voorbeelden
Dit roept verschillende vragen op: wat gaat de metaverse betekenen voor ons zelfbeeld en onze omgang met elkaar? En kunnen we straks echt nog van nep onderscheiden? Filters in apps als Instagram of Snapchat kunnen ongewenste fysieke onvolkomenheden wegpoetsen uit iemands uiterlijk. Zo cultiveren ze een aantrekkelijk, maar vertekend zelfbeeld, dat in extreme vorm kan leiden tot een ongezonde focus op een aspect van het uiterlijk waarover men ontevreden is. Ons eerdere rapport over augmented reality (AR) laat ook zien dat immersieve technologie een realiteit kan opleveren die verarmd is (diminished), in plaats van verrijkt (augmented). In extreme situaties zou dit ertoe kunnen leiden dat gebruikers uitgenodigd worden om sociaal onwenselijke situaties te ontkennen. Een Amerikaanse satiricus speculeerde al over een toekomst waarin AR-algoritmen daklozen uit het straatbeeld zouden kunnen wegfilteren. Dat zou de sociale cohesie kunnen ondergraven en de maatschappelijke fragmentatie die nu al te zien is, versterken.
Ontwerpeisen
De grote plannen van de technologiereuzen met de metaverse maken de politieke en maatschappelijke discussie over deze technologieën nog urgenter dan die al was. Welke ontwerpeisen willen we stellen aan het 3D-internet? Hoe zorgen we dat de metaverse onze wereld verrijkt en niet verarmt? En hoe borgen we publieke waarden in een ontwikkeling die gedomineerd wordt door de commerciële belangen van grote bedrijven?
Het Rathenau Instituut volgt deze ontwikkelingen al jaren op de voet, en dringt aan op een maatschappelijk gesprek over de ontwerpeisen die we aan dit 3D-internet willen stellen. Daarom is het Rathenau Instituut een dialoogproject gestart waarin we de ontwerpeisen van de metaverse zullen bespreken met stakeholders in verschillende maatschappelijke domeinen (bijvoorbeeld: gemeenten, leraren, journalisten, werkgevers en vakbonden) en met ontwerpers en ontwikkelaars van de metaverse. Nu is het moment om proactief kaders te stellen voor het ontwerp en de inrichting van de metaverse. Alleen zo zorgen we dat we uitwassen zoals we die zagen bij sociale media zich niet herhalen, bestendigen of vergroten.
Al eerder formuleerde het Rathenau Instituut tien ontwerpeisen voor de digitale wereld van morgen. Ze staan in dit manifest:
Gerelateerde rapporten:
