Samenvatting
In Beyond Control, een verkennende studie van het Rathenau Instituut over het Internet of Things, worden de opvattingen van technologie-experts, ontwikkelaars en NGO’s uit Silicon Valley in kaart gebracht. Uit de verkenning blijkt dat betrokkenen op zoek zijn naar nieuwe privacy-benaderingen. Heel belangrijk, nu steeds meer gebruiksvoorwerpen ‘slim’ worden. Deze voorwerpen zijn verbonden met het internet en gebruiken intelligente software om hun gebruikers van dienst te zijn. Zo geven ‘slimme’ Barbies antwoord op vragen van kinderen en vertellen slimme BH’s over bewegingspatronen en calorieëninname. Maar dat betekent ook dat deze apparaten voortdurend persoonlijke informatie verzamelen.
20 miljard apparaten aan het web
Het aantal apparaten dat persoonlijke consumentendata verzamelt – zoals veel apps nu al doen – zal sterk toenemen. Onderzoeksbureau Gartner schat dat er in 2020 zo’n 20 miljard apparaten met het web verbonden zullen zijn. Voor consumenten wordt het steeds lastiger om al deze informatiestromen te controleren. Kunnen we bij de installatie van een app of software nog toestemming geven voor het delen van onze persoonlijke gegevens, bij veel slimme gebruiksvoorwerpen ontbreekt het scherm of een gebruikersvriendelijke interface waarmee dat kan. Dit levert fundamentele vragen op over hoe de privacy van gebruikers het beste beschermd kan worden in het komende tijdperk van het Internet of Things.
Klant checkt gevoelige datastromen
Uit Beyond Control blijkt dat Amerikaanse experts nadenken over een ‘risico en vertrouwen-model’. Daarbij bepalen bedrijven op voorhand wat de meest gevoelige datastromen zijn. Vervolgens laten ze hun klanten die stromen controleren. Zo kunnen bedrijven aantonen dat zij te vertrouwen zijn. Een ander idee is om meer gebruik te maken van bestaande consumentenbeschermingswetgeving en software-aansprakelijkheid voor slimme producten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan auto’s waar de verantwoordelijkheid voor de veiligheid ervan bij bedrijven en toezichthouders ligt, en niet bij de consument. Of aan de veiligheidsvoorschriften van televisies. Een dergelijke benadering zou betekenen dat bedrijven ook op het gebied van privacy meer verantwoordelijkheid nemen.
Het Rathenau Instituut meent dat het belangrijk is om nieuwe privacybenaderingen te verkennen om een maatschappelijke verantwoorde ontwikkeling van het Internet of Things mogelijk te maken. Recent deed het instituut onderzoek naar de Datagedreven Samenleving en formuleerde het zes belangrijke uitgangspunten bij het gebruik van (big) data voor beslissers en beleidsmakers.
Bij voorkeur citeren als:
Eskens, S., Timmer, J., Kool, L., and Est, R. van, Beyond control. Exploratory study on the discourse in Silicon Valley about consumer privacy in the Internet of Things, Rathenau Instituut, Den Haag 2016