Digitalisering zorgt in veel beroepsgroepen voor ingrijpende veranderingen. Dat geldt zeker ook voor griffiers, met hun spilfunctie tussen gemeenteraden en Provinciale Staten enerzijds, en bestuurders, ambtenaren en inwoners anderzijds.
In het kort
Het rapport geeft handvatten voor de drie grote uitdagingen in de lokale democratie
Het rapport baseert zich op praktijkvoorbeelden die in interviews zijn gedeeld
Het rapport wordt 14 juni gepresenteerd
Griffiers zien in hun werk bijvoorbeeld een enorme toename van informatiestromen. Het Rathenau Instituut onderzocht wat er nodig is om digitalisering op een betekenisvolle manier in te zetten in de professionele praktijk van griffiers, zodat de lokale democratie optimaal kan profiteren van digitale innovatie.
Op verzoek van de Vereniging van Griffiers (VvG) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) bracht het Rathenau Instituut in kaart hoe digitalisering het dagelijks werk van griffiers verandert. Centraal stond de vraag hoe een griffier digitalisering kan inzetten om de kwaliteit van het raadswerk, het raadsdebat en de lokale democratie naar een hoger plan te brengen. Om die vraag te beantwoorden, werden actuele ontwikkelingen in het lokaal bestuur onder de loep genomen en zijn er interviews gehouden met griffiers en raadsleden.
Drie uitdagingen voor de lokale democratie
In het onderzoek kwamen drie belangrijke uitdagingen voor de lokale democratie naar voren. De eerste uitdaging ligt in het efficiënt omgaan met de overvloed aan potentieel relevante informatie die mede het gevolg is van digitalisering. De toenemende stroom aan informatie maakt het voor raadsleden moeilijker om te sturen op hoofdlijnen. De tweede uitdaging voor raadsleden is om eigen prioriteiten in de raad te agenderen. Nu besteden veel raadsleden vooral aandacht aan hun controlerende rol en volgen ze daarin de agenda van het college.
De derde uitdaging zit in de vertegenwoordigende taak van raadsleden: het onderhouden van contacten met de samenleving. Voor veel burgers staat het lokale bestuur vaak op afstand, is het moeilijk te volgen wat er precies gebeurt en kennen ze de volksvertegenwoordigers niet. Door burgers directer te laten meepraten, kan de band met de samenleving worden verstevigd. Griffiers kunnen hierin een rol spelen door digitale diensten en media goed in te zetten.
Handvatten bij het realiseren van ambities op korte en lange termijn
Het rapport Griffiers en Digitalisering biedt hiervoor een ontwikkelperspectief. Wij baseren ons op de ideeën en praktijkvoorbeelden die griffiers en raadsleden in interviews met het Rathenau Instituut deelden. Om grote informatiestromen te kanaliseren, moet er bijvoorbeeld een raadsinformatiesysteem met een goede zoekfunctie beschikbaar zijn. Voor een transparante verbinding met inwoners kunnen aantrekkelijke websites, handig gebruik van sociale media en livestreaming van vergaderingen worden ingezet.
Daarbovenop geven we voorbeelden van digitale middelen om meer informatie te halen van buiten de eigen ambtelijke organisatie, om een opener raadsagenda vast te stellen, of om burgers een actievere rol te geven.
Op naar een vitale digitale democratie
Onze democratie vraagt continu om onderhoud en meebewegen met de tijd. Digitalisering kan daarbij pas van waarde zijn als het de belangrijkste uitdagingen voor de professionele praktijk adresseert. Uiteindelijk gaat het erom te ontdekken hoe digitale middelen tot maatschappelijke meerwaarde kunnen leiden. Met het huidige rapport draagt het Rathenau Instituut bij aan de verdere ontwikkeling van de centrale functie die griffiers hierin vervullen.
Het rapport Griffiers en Digitalisering wordt op vrijdag 14 juni gepresenteerd bij de landelijke ALV van de Vereniging van Griffiers. Vanaf die dag is het tevens beschikbaar op onze website.
