‘Transities bieden kans voor gezondheid’
Van Baalen en Elahi pleiten ervoor dat bij het ontwerp van en het beleid rond technologische innovaties voor transities, beter wordt meegewogen welk effect deze hebben op de fysieke, mentale en sociale gezondheid van mensen (Foto: Jenny Hill - Unsplash)
Gezondheid zou een integraal onderdeel moeten zijn van het beleid rond transities, zoals de energietransitie. Dat bepleiten Sophie van Baalen en Jaswina Elahi van het Rathenau Instituut. Als gezondheid wordt gezien als een publieke waarde, die actief moet worden meegewogen bij het vormgeven van transities, opent dit nieuwe kansen om de urgente knelpunten in de gezondheidszorg aan te pakken.
In het kort:
- Een transitie is de overgang van het ene systeem naar het andere. Bijvoorbeeld de transitie van fossiele energiebronnen (aardolie, -gas) naar duurzame energiebronnen, zoals windenergie.
- Er liggen kansen om bij keuzes in het ontwerp en beleid rond technologische innovaties ten dienste van transities de gezondheid van mensen zoveel mogelijk te stimuleren.
- Om hiervoor aandacht te vragen, introduceert het Rathenau Instituut het begrip Gezondheid in alle transities.
De gezondheidszorg in Nederland staat onder druk, onder meer door het groeiend aantal mensen met één of meer chronische aandoeningen of ernstig overgewicht. Veel partijen denken na over oplossingen hiervoor, vooral binnen het domein van gezondheid, zorg en welzijn. Maar gezondheidsproblemen hangen samen met bredere factoren, zoals de leefomgeving. Om een bredere aanpak mogelijk te maken, wordt internationaal en in Nederland al enige jaren het concept health in all policies gebruikt. Dit concept legt verbanden tussen gezondheidsproblematiek en andere beleidsterreinen, zoals sociaal beleid, milieubeleid en ruimtelijke ordening.
In bijgaand essay voegen onderzoekers van het Rathenau Instituut daar een nieuw concept aan toe: health in all transitions. Het doel is om te benadrukken dat de inzichten en de aanpak van health in all policies een centrale plek moeten krijgen bij het denken over en het stimuleren van transities. De grote investeringen en beleidsveranderingen ten behoeve van transities naar bijvoorbeeld duurzame energie- en voedselbronnen, bieden namelijk kansen om tegelijkertijd de knelpunten in de zorg aan te pakken. Het beleid rond transities zou de leefstijl, omgeving en gezondheidszorg moeten bevorderen, en in ieder geval niet verder schaden.
Veel transitiebeleid heeft betrekking op wetenschap, technologie en innovatie (WTI). WTI wordt vaak gezien als belangrijk middel om transities te versnellen, maar WTI kan zowel een positieve als een negatieve invloed hebben op de gezondheid van mensen. Van Baalen en Elahi pleiten ervoor dat bij het ontwerp van en het beleid rond technologische innovaties voor transities, beter wordt meegewogen welk effect deze hebben op de fysieke, mentale en sociale gezondheid van mensen.
Sophie van Baalen is senior onderzoeker bij het Rathenau Instituut. Jaswina Elahi werkte tot 2023 bij het Rathenau Instituut als onderzoeker.