calendar tag arrow download print
Doorgaan naar inhoud

Veelgestelde vragen

Kennis voor beleid in beeld
Image
Kennis voor beleid in beeld

De directie Kennis, Innovatie en Strategie (KIS) van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) heeft als opdracht te zorgen dat betrouwbare kennis beschikbaar is voor IenW. Ze heeft het Rathenau Instituut gevraagd een aanpak te ontwikkelen om:

  1. knelpunten en risico’s te kunnen opsporen in de kennisecosystemen waarvan IenW afhankelijk is voor het leveren en borgen van kennis voor beleid;
  2. handelingsopties en -perspectieven op te stellen voor IenW om deze knelpunten en risico’s aan te pakken.

IenW is sterk afhankelijk van (specialistische) kennis en expertise die buiten het ministerie worden ontwikkeld en onderhouden. Het ministerie moet ervoor zorgen dat de juiste kennis in een bruikbare vorm beschikbaar is op het moment dat het nodig is. Het Rathenau Instituut heeft daarom een methode ontwikkeld waarmee in beeld kan worden gebracht in hoeverre het ministerie riskeert dat bepaalde kennis niet op het juiste moment in een bruikbare vorm geleverd kan worden.

Drie cases uit diverse beleidsdomeinen werden hiervoor onderzocht:

  1. de spoorsector;
  2. de circulaire economie; en
  3. het IJsselmeergebied.

De methode biedt een manier om per beleidsagenda of -opgave in kaart te brengen waar het ministerie kwetsbaar is, of kan worden, in zijn kennisfunctie.

De kennis die het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) nodig heeft voor beleid is divers. Binnen IenW wordt daarom een breed begrip van kennis gehanteerd. Het gaat om:

  • wetenschappelijke kennis en praktijkkennis;
  • expliciete, opgeschreven kennis (know what) en impliciete, niet vastgelegde kennis (know how, know who);
  • alfa-, bèta- en gammakennis;
  • strategische kennis (die vragen stelt bij de richting en vormgeving van beleid) en operationele kennis (onmisbaar bij concretisering en uitvoering van beleid).

Kennis is meer dan data en informatie. Kennis is gebaseerd op:

  • verzameling van data en informatie;
  • verwerking van data en informatie; en
  • interpretatie van data en informatie.

Kennisprocessen kunnen gebaseerd zijn:

  • op wetenschappelijke methodes, bijvoorbeeld:
    • gecontroleerde omstandigheden;
    • modellering; of
    • systematische monitoring; en
  • op basis van aggregatie van waarnemingen en ervaringen in de praktijk.

Kortom, er zijn meerdere ‘kennispraktijken’ die elk hun waarde kunnen hebben voor beleid.

 

  1. Kennis die het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) nodig heeft, ligt meestal niet kant en klaar ‘op de plank’, maar vergt vaak het (opnieuw) combineren van bestaande en nieuwe data, informatie en andere kenniscomponenten.
     
  2. Het goed in beeld brengen van kwetsbaarheden in kennis voor beleid is des te belangrijker, omdat de opgaven waar IenW voor staat vaak complex zijn en vragen om een integrale, multidisciplinaire benadering. De benodigde kennis kan dan niet zomaar door één expert geleverd worden, maar moet in samenspel met meerdere experts en/of kennisinstellingen ontwikkeld en onderhouden worden.

    Dit vergt de nodige coördinatie, samenwerking, kennisdeling en/of kenniscocreatie van verschillende kennisorganisaties en experts in kennisecosystemen.

Kennis voor beleid is meestal geen zaak van individuele experts en beleidsmakers of van één kennisorganisatie en één kennisvrager. Vaak gaat het om verschillende kennisorganisaties en experts die tot relevante, betrouwbare en bruikbare informatie en kennis komen die kan worden ingezet voor beleid. Dat kan dankzij interactie, samenwerking en concurrentie.

Vanuit beleidsperspectief zit de uitdaging in het effectief mobiliseren van passende experts vanuit kennisorganisaties en de praktijk om tijdig bruikbare informatie en kennis te leveren die het beleid nodig heeft.

Het kan daarbij gaan om allerlei soorten kennisbehoeften, zoals:

  • goede beleidsdoelen stellen;
  • goede maatregelen ontwikkelen;
  • beleid monitoren en evalueren;
  • zorgen voor vernieuwende kennis en oplossingen voor een domein waar het ministerie een publieke opgave heeft; etcetera.

We spreken van kennisecosystemen waarin verschillende kennisvragers en kennisaanbieders in onderlinge samenwerking of concurrentie kennis ontwikkelen en gebruiken.

Kennisecosystemen ontstaan rondom een gedeelde kennisagenda. Voor het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) zijn dat bijvoorbeeld gedeelde kennisagenda's op het gebied van waterbeheer of spoorveiligheid.