Nederlanders kritisch over nieuwe gentechnieken als CRISPR-Cas
Burgers twijfelen over de veiligheid van nieuwe gentechnieken op de lange termijn (foto: Owen O'Brien/ANP)
Nederlanders zijn niet per definitie tegen het genetisch aanpassen van voedselgewassen, maar betwijfelen of de aangepaste gewassen zullen helpen om het wereldhongerprobleem te verkleinen of de landbouw te verduurzamen. Ze zien het niet zitten om soepeler regels vast te stellen voor nieuwe gentechnieken, zoals de Europese Commissie begin deze maand voorstelde.
Dit blijkt uit het rapport Aanpassen onder voorwaarden; Hoe Nederlanders denken over nieuwe gentechnieken in voedselgewassen, dat het Rathenau Instituut vandaag publiceert. Om zicht te krijgen op de mening van burgers over deze technieken die nog nauwelijks in de praktijk worden toegepast, sprak het Rathenau Instituut met mensen van verschillende leeftijden, opleidingsniveaus en sociaaleconomische achtergronden. In focusgroepen kregen ze uitgebreide informatie en konden ze in gesprek met elkaar hun mening vormen.
`Via dit onderzoek wilden we ook de stem van de burgers laten horen. Hun mening wijkt af van het standpunt dat de Nederlandse overheid heeft ingenomen.’
Bij de nieuwe gentechnieken gaat het om ingrepen die ontwikkeld zijn nadat de Europese Commissie begin deze eeuw strenge regels vaststelde voor genetisch gemodificeerde organismen (ggo). De nieuwe technieken zijn sneller, eenvoudiger en goedkoper toe te passen dan de oudere. Het bekendste voorbeeld is CRISPR-Cas, dat kleine aanpassingen kan maken in dna.
Een paar jaar geleden oordeelde het Europese Hof van Justitie dat deze nieuwe technieken ook onder de Europese ggo-regels vallen. Begin deze maand presenteerde de Europese Commissie voorstellen om voor een deel daarvan lichtere eisen vast te stellen. Daarbij gaat het om ingrepen waarbij geen genetisch materiaal wordt toegevoegd of enkel materiaal van dezelfde of van kruisbare planten. Na de zomer zullen ook het Europees Parlement en de nationale lidstaten zich nog over deze versoepelingsplannen uitspreken.
Gentechnieken streng reguleren
Nederlandse burgers willen de nieuwe gentechnieken het liefst streng blijven reguleren, blijkt uit de focusgroepen. Ze twijfelen over de veiligheid ervan op de lange termijn voor mens en milieu en willen op etiketten kunnen lezen wanneer de technieken gebruikt zijn, zodat ze de mogelijkheid hebben om te kiezen. Dat deze nieuwe technieken gewassen kunnen opleveren die beter bestand zijn tegen ziektes en de gevolgen van klimaatverandering, zien ze wel degelijk. Tegelijkertijd hebben ze er weinig vertrouwen in dat ze ook daadwerkelijk gebruikt zullen worden voor het oplossen van maatschappelijke problemen omdat bedrijfsbelangen veelal voorop zullen staan.
‘De discussie over een mogelijke versoepeling van de Europese ggo-wetgeving wordt al jaren gevoerd’, zegt onderzoeker Michelle Habets van het Rathenau Instituut. ‘Maar dat gebeurde in een beperkt kringetje van vooral bedrijven, wetenschappers en overheden. Via dit onderzoek wilden we ook de stem van de burgers laten horen. Hun mening wijkt af van het standpunt dat de Nederlandse overheid heeft ingenomen en ook van de weg die de Europese Commissie nu inslaat.’
Het rapport dat het Rathenau Instituut vandaag publiceert, is de Nederlandse vertaling van de uitgave Editing under provision die in april verscheen. Over het genetisch aanpassen van voedselgewassen zal het instituut na de zomer bijeenkomsten voor burgers organiseren in Arnhem en Breda.
Lees de gehele publicatie:
