Publieke betrokkenheid bij de routes van de Nationale Wetenschapsagenda

Door Alex Verkade

Met het leggen van verbindingen tussen wetenschap en samenleving versterken we zowel die samenleving als de wetenschap zelf. Daarom vinden we het belangrijk dat wetenschappers publieken betrekken bij hun onderzoek. Veel wetenschappers vinden dat zelf ook en steken (vaak eigen) tijd in wetenschapscommunicatie. Wie dat goed doet zou daarvoor moeten worden erkend en beloond, zodat zij en anderen gestimuleerd worden om nog meer en nog beter aan wetenschapscommunicatie te doen.

Technische criteria

Maar wat is dat, goede, betere, wetenschapscommunicatie? Die vraag proberen we te beantwoorden in ons beoordelingsinstrument. Onlangs bleek dat Nederlandse experts het grotendeels eens zijn over technische criteria voor goede publieksprojecten – stel duidelijke doelen, kies geschikte middelen, betrek de doelgroepen meer.

Normatieve criteria

Naast deze technische criteria gebaseerd op expertise biedt het beoordelingsinstrument ook ruimte  voor normatieve criteria gebaseerd op waarden en maatschappelijke thema’s. Om te laten zien hoe je projecten kunt waarderen voor hun bijdrage aan bepaalde gewenste ontwikkelingen, hebben we in het instrument vijf normatieve criteria opgenomen. De eerste vier zijn diversiteit in doelgroep; mate van dialoog; focus op proces, persoon en duiding; en diversiteit in rolmodellen.

Aanknopingspunten in NWA-routes

Met het laatste criterium in het instrument beoordelen we in hoeverre een project aansluit bij de Nationale Wetenschapsagenda (NWA). Die Agenda moet onder meer verbindingen mogelijk maken tussen nieuwsgierige burgers en onderzoekers. Goede wetenschapscommunicatie kan daar een belangrijke rol in spelen. In het portfolio voor onderzoek en innovatie van de NWA staan 25 zogenaamde routes beschreven, die op dit moment verder uitgewerkt worden door wetenschappers en stakeholders. De meeste routes bevatten duidelijke aanknopingspunten voor wetenschapscommunicatie. Ik heb ze in deze tabel op een rij gezet.

Wetenschapscommunicatoren zullen in deze aanknopingspunten hun expertisegebied herkennen. Toch komen de woorden ‘wetenschapscommunicatie’, ‘public engagement’ en ‘publieke betrokkenheid’ niet of nauwelijks in de stukken voor. Daar ligt dus een taak voor zowel degenen die aan de routes werken als de communicatieprofessionals in hun organisatie. Bel elkaar op, maak kennis en identificeer de mogelijke rol van wtc-experts, leer van elkaar en stem acties af. Dan kan de bewuste expertise bijdragen aan het succes van de route.

Andere accenten

Laten we teruggaan naar het beoordelingsinstrument. Is een project dat goed scoort op het criterium ‘aansluiting bij de NWA’ per definitie een beter wtc-project? Strikt genomen niet, andere projecten kunnen ook goed zijn. Het draagt echter wel sterker bij aan een vooraf bepaald wenselijk doel. Daarvoor wordt het in deze versie van het beoordelingsinstrument beloond.

Dat is een gevolg van onze eigen normatieve keus voor vijf specifieke wenselijke doelen. We hebben er in deze versie van het instrument voor gekozen projecten hoger te waarderen als ze aansluiten bij wat experts uit het veld belangrijk vinden, bij de missie van het Rathenau Instituut en bij bestaand beleid.

Onze keus voor deze vijf normatieve criteria is slechts een van de vele mogelijke keuzes. De gebruiker van het instrument kan door andere normatieve criteria te formuleren, andere accenten leggen. Meer daarover in een volgende blogpost.

We nodigen je van harte uit hierop te reageren, met vragen, kritiek en andere input. Reageren kan besloten, via e-mail, of via Twitter.

Alex Verkade is tijdelijk verbonden aan het Rathenau Instituut.