Achtertuin gezocht: waar laten we radioactief afval? Verrekijkers (5)
Hosts Djurre Das en Marleen Schuijer in gesprek over burgerparticipatie bij radioactief afval. Foto: Rathenau Instituut
Hoe vindt Nederland een plek voor de berging van afval dat duizenden jaren radioactief kan blijven? En hoe betrek je burgers op een goede manier bij besluiten hierover? In de vijfde aflevering van de podcast Verrekijkers duiken we hierover de diepte in.
In het kort:
- Het kabinet heeft plannen voor vier nieuwe kerncentrales. Dat betekent dat er meer radioactief afval bijkomt.
- Nederland heeft nog geen concreet plan voor de definitieve berging van radioactief afval. België is al een aantal stappen verder.
- In de podcast praten we met geoloog Sigrid Eeckhout, voorlichter bij de Belgische afvalorganisatie NIRAS. Wat kunnen we leren van de Belgische ervaringen?
Nederland produceert jaarlijks ongeveer zestien zeecontainers aan radioactief afval. Het gaat om afval van onder meer Kerncentrale Borssele en ziekenhuizen, waar radioactieve stoffen worden gebruikt voor diagnose en behandeling. Een deel daarvan kan honderdduizenden jaren actief blijven.
Veilige berging van al dat afval kent veel technische uitdagingen. Geologische berging in een tunnelstelsel een paar honderd meter onder de grond lijkt op dit moment de veiligste en meest haalbare optie. Maar voordat zo’n geologische berging kan plaatsvinden is nog meer onderzoek nodig.
‘Het proces om een diepe berging te realiseren duurt ongeveer honderd jaar’
De berging van radioactief afval is bovendien niet alleen een technische kwestie. Uit onderzoek van het Rathenau Instituut blijkt dat besluitvorming over radioactief afval een complex proces is met gevoelige politieke, maatschappelijke en ruimtelijke factoren. Op dit moment heeft de Nederlandse regering nog geen concreet plan voor de besluitvorming rond radioactief afval.
Leer van de Belgen
In België zijn al wel een aantal besluiten genomen. Voor kortlevend afval dat enkele honderden jaren actief blijft, heeft België gekozen voor een oppervlakte-berging in de gemeente Dessel. Voor langlevend afval dat vele duizenden jaren actief blijft is gekozen voor geologische berging. In de gemeente Mol is een ondergronds laboratorium gebouwd waar nu onderzoeken plaatsvinden.
In onze podcast vertelt Sigrid Eeckhout hoe België de afgelopen decennia burgers heeft betrokken bij de zoektocht naar een definitieve bergplaats voor radioactief afval. Hoe voorkom je dat dit een ‘not-in-my-backyard’-discussie wordt?
Eén van haar adviezen is dat vertegenwoordigers van het lokale sociale, politieke en economische leven volwaardige gesprekspartners zijn in de besluitvorming. Eeckhout: ‘Laat gemeenten hun eigen voorwaarden bepalen. Zorg dat ze mede-eigenaar worden van het project. En besef dat zo’n proces om een berging te realiseren wel honderd jaar kan duren. Je moet onderzoek doen naar de veiligheid, met mensen in overleg gaan, een locatie vinden, vergunningen krijgen, bouwen en dan het afval erin plaatsen en afsluiten.’
Benieuwd naar meer adviezen van Sigrid? Luister naar de podcast. Daar hoor je ook de belangrijkste aanbevelingen uit ons onderzoek.
De podcast is ook te beluisteren via o.a. Spotify en Apple Podcast en beschikbaar als transcript.
Meer over de podcast:
Gerelateerde publicaties:
