Verslag conferentie: onderzoek met impact
Foto: BKA/Christopher Dunker
Onderzoekers Leonie van Drooge en Isabelle van Elzakker namen deel aan deze conferentie, samen met zo’n 250 andere onderzoekers, bestuurders en beleidsmakers.
Missie-gedreven beleid
De focus lag op missie-georiënteerd onderzoeks- en innovatiebeleid. Veel sprekers verwezen naar het rapport “Mission-Oriented Research and Innovation in the EU” van Mariana Mazzucato. Zij beschrijft de rol van de EU en van nationale overheden bij het introduceren van ambitieuze en maatschappelijk relevante missies. Zoals de Energiewende in Duitsland, een plasticvrije oceaan, of het realiseren van 100 klimaatneutrale steden in 2030. Het komende Europese kaderprogramma voor onderzoek en ontwikkeling bevat zulke missies, en ook in Nederland krijgen missies een belangrijke rol in het innovatiebeleid.
De impact van onderzoeksinfrastructuren
Isabelle van Elzakker gaf de presentatie “The political context of Research Infrastructures: consequences for impact and evaluation”. Ze deelde hierin inzichten uit ACCELERATE, een onderzoeksproject waarbij het Rathenau Instituut samenwerkt met onderzoeksinfrastructuren. Isabelle analyseerde het beleid, beschreef het belang van een status als onderzoeksinfrastructuur en liet de keerzijde ervan zien. Een uniform impactbeleid, -beoordelingskader of gedeelde verwachtingen zijn niet realistisch omdat er een grote variëteit is aan infrastructuren, financiers, belanghebbenden en verwachtingen. Dat biedt iedere infrastructuur de opgave - of kans - om proactief een strategie voor impact te ontwikkelen. En een balans te vinden tussen statutaire verplichtingen, grote verwachtingen en reële mogelijkheden.
De noodzaak van experimenteren
Leonie van Drooge was lid van de wetenschappelijke commissie van de conferentie en modereerde het openingspanel “Designing and supporting mission oriented research policy.” Liviu Stirbat van de Europese Commissie gaf aan dat te hooggespannen verwachtingen moeten worden voorkomen; voor het slagen van een missie zijn veel verschillende partijen nodig en veel verschillende bijdragen. Bovendien is er niet een standaard aanpak; experimenten zijn nodig. Vertegenwoordigers van Scandinavische onderzoeksfinanciers spraken tijdens de conferentie ook over het belang van experimenteren.
In het afsluitende panel “The challenges ahead for the evaluation of impact-oriented mission-driven R&I policies” kwam Leonie hierop terug en verwees naar aanbevelingen uit ons onderzoek Living Labs in Nederland: om actief aandacht te besteden aan reflectie en leren, zodat er op ervaringen kan worden voortgebouwd.
De conferentie werd georganiseerd door Oostenrijk, huidige voorzitter van de Europese Unie.