calendar tag arrow download print
Doorgaan naar inhoud

Veelgestelde vragen

Europese wetenschap en innovatie in een nieuw geopolitiek speelveld
Image
Doop van de TU Delft Solar Boat 2018

Iedereen die geïnteresseerd is in het onderzoeks- en innovatiebeleid van de nieuwe Europese Commissie en in het bijzonder Horizon Europe, het nieuwe Europese kaderprogramma voor onderzoek en innovatie. Iedereen die met onderzoeks- en innovatiebeleid in Nederland heeft te maken, zoals beleidsmakers, parlementsleden, bestuurders en beleidsmakers van Nederlandse kennisinstellingen, adviseurs, journalisten.

Europa is niet alleen een belangrijke financieringsbron voor onderzoekers en innovatieve bedrijven in Nederland. Europa wordt ook steeds belangrijker in de agendering, programmering, organisatie, instrumentatie, uitvoering en benutting van wetenschappelijk onderzoek. In het Europese kaderprogramma voor onderzoek en innovatie Horizon 2020 zijn er bijvoorbeeld maatschappelijke uitdagingen geformuleerd die richting geven aan het onderzoek. En dankzij het Europese kaderprogramma zijn Nederlandse onderzoekers en bedrijven steeds meer in Europese consortia gaan opereren.

De nieuwe Commissie heeft nog grotere ambities met de opvolger van Horizon 2020, genaamd Horizon Europe. Deze hebben te maken met geopolitieke, technologische en economische ontwikkelingen. Met het nieuwe Europese onderzoeks- en innovatiebeleid laat de Commissie zien dat ze wetenschappers, bedrijven en andere partijen nog meer wil mobiliseren voor geopolitieke en maatschappelijke doelen.

We signaleren vijf ingrijpende ontwikkelingen die bepalend zijn voor het nieuwe onderzoeks- en innovatiebeleid van de EU: razendsnelle ontwikkeling van digitale technologieën, geopolitieke onzekerheid, veranderende maatschappelijke positie van wetenschap, Brexit en de klimaatcrisis. In deze analyse hebben we effecten van de COVID-19-crisis overigens nog niet meegenomen.

Horizon 2020, het Europese kaderprogramma voor onderzoek en innovatie voor de periode 2014 tot 2020, heeft een omvang van ongeveer 79 miljard euro. Dat is dus ruim 11 miljard euro per jaar. Daarnaast financiert de EU ook onderzoeksprojecten via andere programma’s, zoals de structuurfondsen voor regionale ontwikkeling en het Digital Europe programma. De Europese Commissie heeft voorgesteld om met ingang van 2021 nog meer geld aan onderzoek en innovatie te besteden.

De belangrijkste veranderingen die Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen zullen merken zijn:

  • een sterkere koppeling van het onderzoeksbeleid aan beleidsprioriteiten van de Europese Unie, zoals de European Green Deal en technologische autonomie;
  • missies als organiserend principe voor onderzoeksprojecten. Er zijn vijf mission boards ingesteld om te zorgen dat het gefinancierde onderzoek zal bijdragen aan het realiseren van ambitieuze doelstellingen zoals klimaatneutrale & slimme steden en bestrijding van kanker.
  • een verhoging van het budget voor maatregelen om een meer evenwichtige spreiding van onderzoeksgelden over Europese lidstaten te bevorderen. Dit betekent dat er relatief (iets) minder budget naar Nederland zal gaan.
  • de oprichting van de European Innovation Council om veelbelovende innovatieve startups te ondersteunen in hun groei.
  • een stroomlijning en meer strategische inzet van Europese partnerschappen. Van de bestaande bijna 100 partnerschappen op het gebied van onderzoek en innovatie zullen er een aantal worden opgeheven of gereorganiseerd.
  • Meer geld voor onderzoek en innovatie in het militaire domein van het Europese Defensiefonds.