calendar tag arrow download print
Doorgaan naar inhoud

Kruip met Crispr-Cas-voedsel niet weer de loopgraven in

artikel
07 februari 2019
Opinie Genome editing Genetisch gemodificeerde gewassen
Image
appels

Het kan: het Europese beleid voor gewasverbetering zodanig vernieuwen dat het én de markt vooruithelpt, én rekening houdt met bredere maatschappelijke aspecten.

Door Dr. Michelle Habets, onderzoeker Rathenau Instituut
 
Voedsel met genetisch gemanipuleerde ingrediënten kan zomaar op ons bord belanden, onthulde het FD onlangs (19 januari). Dat is inderdaad krom, zoals teler Teun de Jong het in de krant omschrijft. Hij doet zijn best zich aan veredelingsregels te houden, terwijl concurrenten uit Canada in het lab hetzelfde resultaat sneller kunnen bereiken met gebruik van de Crispr-Cas-technologie.

Wat is Crispr-Cas en wat kan ermee bij planten en gewassen? Daarover gaat dit rapport

Voorstanders: 'Wetgeving over Crispr-gewassen rem op innovatie'

Het kabinet wil dat het ook in Europa gemakkelijker wordt om Crispr-gewassen op de markt te brengen. Het lobbyt ervoor dat deze nieuwe plantenveredelingstechniek wordt vrijgesteld van de regels die gelden voor genetische modificatie(technieken). Genetisch gemodificeerde gewassen worden momenteel immers streng gereguleerd. Bedrijven in de agrochemie zien deze wetgeving als rem op innovatie. Europa zal achter gaan lopen in onderzoek, is het idee, en commerciële activiteiten rondom veredeling van zaden zullen verplaatsen naar landen waar men niet zo moeilijk doet.

Tegenstanders: 'Voorzichtigheid geboden bij genome editing'

Aan de andere kant staan organisaties zoals het Europees Netwerk van Onderzoekers voor Sociale en Ecologische Verantwoordelijkheid (ENSERR) en ngo’s zoals Friends of the Earth die vinden dat voorzichtigheid geboden is met genome editing, zoals deze nieuwe technologie ook wordt genoemd. Veiligheid op korte en lange termijn is namelijk nog niet bewezen. En wanneer deze gewassen niet gereguleerd worden, kan de consument bovendien niet meer kiezen voor ‘eerlijk, oorspronkelijk’ voedsel, tenzij er alsnog een etiket op komt. Bezwaarmakers wijzen er verder op dat genetische modificatie tot dusver vooral heeft geleid tot commercieel interessante toepassingen, zoals bij mais en soja, en daarmee tot grootschalige monocultuur, maar vooralsnog geen voedselcrisis heeft opgelost. Waarom zou genome editing dit dan wel doen?

Lessen trekken uit eerder fel maatschappelijk debat

Zo kruipen voor- en tegenstanders terug in de loopgraven die ze eind vorige eeuw hebben gegraven. Toen ging de introductie van genetische gemodificeerd voedsel gepaard met onrust en fel maatschappelijk debat. Laten we de les die we hiervan geleerd hebben meenemen aan de vooravond van deze nieuwe revolutie in de biotechnologie van planten. Maatschappelijke en ethische aspecten zijn belangrijk en moeten worden meegenomen in de discussie én in de praktijk van markttoelating. Laat een onafhankelijke commissie zich erover buigen of een genetisch gemodificeerd gewas werkelijk zal bijdragen aan een oplossing voor de voedselcrisis, of aan een uitdaging als de energietransitie.

En laten we onze hand uitsteken naar onderzoekers en bedrijven in de zaadveredeling. Want niet alle toepassingen van Crispr-Cas hebben dezelfde risico’s. Het is dus logisch dat we onderzoeken hoe we risicobeoordelingsprocedures binnen de ggo-regulering kunnen aanpassen aan verwachte risico’s.

Neem Noorwegen als voorbeeld

Noorwegen, dat niet tot de EU behoort, is al bezig met het ontwikkelen van zo’n beleid. De optie die Noorwegen onderzoekt, komt hiermee grotendeels tegemoet aan wensen en zorgen van zowel voor- en tegenstanders in het huidige debat. Noorwegen laat zien dat het mogelijk is om het biotechnologiebeleid te vernieuwen waarbij én rekening wordt gehouden met de diversiteit aan risico’s, én bredere maatschappelijke en ethische afwegingen worden meegewogen.

 

Meer lezen over maakbare levens

Het rapport Genome editing bij planten en gewassen hebben we gepubliceerd in het kader van het thema Maakbare levens. Meer lezen: