In de podcastserie ‘Herschept’ onderzoekt designer Mies Loogman samen met het Rathenau Instituut hoe de mens leven herschept door het maken van een synthetische cel. In de eerste drie afleveringen was ze aanwezig bij expertbijeenkomsten en bezocht ze het lab. In deze extra aflevering hoor je hoe bezoekers van de Dutch Design Week denken over de synthetische cel.
In het kort:
- Hoe denken bezoekers van de Dutch Design Week over de ontwikkeling van de synthetische cel? Welke adviezen willen ze meegeven aan de overheid en wetenschappers? Dit zijn vragen die in deze aflevering aan bod komen.
- Wetenschappers uit het lab, onderzoekers van het Rathenau Instituut en de Radboud Universiteit, een wetenschapsjournalist en designer Mies Loogman gingen met het publiek in gesprek over de mogelijke komst van een kunstmatige cel.
- Luister naar de extra aflevering (van circa twintig minuten) van de podcastserie die designer Mies Loogman en het Rathenau Instituut samen ontwikkelden.
De synthetische cel: internationale ontwikkeling en dialoog
Wereldwijd bouwen multidisciplinaire netwerken van wetenschappers aan de eerste synthetische ofwel kunstmatige cel: een levende cel gemaakt in het lab. Het Nederlandse consortium Building a Synthetic Cell (BaSyC) is een van die groepen. Het BaSyC-consortium bestaat uit zes onderzoeksinstituten, die tien jaar lang hun kennis en krachten bundelen om vanuit moleculen een kunstmatige cel te bouwen. Het onderzoek moet inzicht geven in de manier waarop leven ‘werkt’.
Het Rathenau Instituut stimuleert reflectie en maatschappelijk debat over dit onderzoek. Binnen het Future Panel on Synthetic Life organiseren we dialogen tussen veertien internationale experts. Het gaat om natuurwetenschappers, sociale wetenschappers, ethici, kunstenaars en communicatiewetenschappers. Met hen bespreken we belangrijke maatschappelijke en ethische vragen die dit onderzoek oproept. Want wie heeft er straks zeggenschap over de synthetische cel? Kun je kunstmatig leven patenteren, en welke gevolgen kan dit hebben? Hoe kan het ontwikkelen van de synthetische cel bijdragen aan een eerlijke en duurzame samenleving?
Het is belangrijk dat er vanuit dit verkennende debat een breder maatschappelijk debat ontstaat, waarin meer mensen in de samenleving in gesprek gaan over deze vragen. Met de podcastserie ‘Herschept’ willen het Rathenau Instituut en Mies Loogman het onderwerp van de synthetische cel voor een groter publiek tastbaar en toegankelijk maken. Daarom nodigen we iedereen uit om hierover na te denken en er met ons, en elkaar, over te praten.
Inmiddels heeft het Rathenau Instituut de uitkomsten gepubliceerd van de gesprekken van het Future Panel in de vorm van een positionpaper met agendapunten voor het academische, politieke en publieke debat over de maatschappelijke betekenis van het onderzoek naar de synthetische cel. Lees hier de positionpaper van het Future Panel (alleen in het Engels).
Aflevering 4: ‘Geluiden uit de samenleving’
In deze extra aflevering neemt designer Mies Loogman de luisteraars mee naar de Dutch Design Week in Eindhoven, het grootste ontwerpfestival van Noord-Europa. In oktober 2021 mochten het Rathenau Instituut en Mies Loogman hier de babyshower voor de synthetische cel presenteren aan duizenden bezoekers. Om de aandacht van bezoekers te trekken, hadden we een lege babywieg tentoongesteld, met daarboven een mobiel vol met wenskaarten voor de toekomstige synthetische cel. We staan letterlijk aan de wieg van deze nieuwe technologie. Geleid door de vragen op de wenskaarten, gingen wetenschappers uit het lab, onderzoekers van het Rathenau Instituut en de Radboud Universiteit, een wetenschapsjournalist en Mies met het publiek in gesprek over de mogelijke komst van een kunstmatige cel.
Hoe denken de bezoekers van de Dutch Design Week over de ontwikkeling van de synthetische cel? Waar hopen zij dat deze cel aan kan bijdragen? Moeten we ons zorgen maken? En welke adviezen willen ze meegeven aan de overheid en wetenschappers? Op die vragen proberen we in de vierde aflevering van de podcastserie een antwoord te geven.
Duizend gesprekken over de synthetische cel
De vorige aflevering van de podcast eindigde met vragen, gericht aan jou, de luisteraar. Het verhaal over de synthetische cel is nog niet af, en het ‘spel’ is nog niet uitgespeeld. In deze extra aflevering hoor je fragmenten van de maar liefst duizend gesprekken die we hebben gevoerd tijdens de 9 dagen van de Dutch Design Week 2021.
Om de luisteraars een goed beeld te geven van deze eerste publieke reactie heeft het Rathenau Instituut de honderd gesprekken die we opgenomen hebben geanalyseerd. Uit deze analyse zijn vier duidelijke verhaallijnen gekomen: de oncontroleerbaarheid van leven, de maakbaarheid van leven, de macht van de technologie-ontwikkelaars en de hoop op technologische vooruitgang. Dit zijn dus terugkerende verhalen in die honderd gesprekken. De vier verhaallijnen lichten we toe in deze vierde aflevering. Hieronder lees je een korte samenvatting ervan.
Vier overkoepelende verhaallijnen
De eerste verhaallijn, de oncontroleerbaarheid van leven, gaat over de zorg of we de natuur wel goed onder controle kunnen houden. In onze gesprekken gaven bezoekers aan bang te zijn dat de synthetische cel gaat woekeren in de natuur. Bij de tweede verhaallijn ‘de maakbaarheid van leven’ voelen bezoekers ook angst en argwaan, alleen dit komt voort uit de vraag waar we de grens trekken in het sleutelen aan de natuur. Hoe ver mogen wij mensen gaan in het maken en aanpassen van leven? Kunnen wij die verantwoordelijkheid wel aan?
In de derde terugkerende verhaallijn, over de macht van de technologie ontwikkelaars, wordt er vaak verwezen naar de invloed die wij als burger hebben ten opzichte van grote bedrijven op de ontwikkeling van technologie, denk bijvoorbeeld aan het internet. Bij de ontwikkeling van technologie spelen vaak grote belangen, waardoor we als samenleving de controle lijken te verliezen en niet meer overzien in welke richting de technologie doorontwikkeld wordt. Een veelbelovende technologie kan dan onverwachts uitgroeien tot een technologie die eigenlijk helemaal niet zo gewenst is.
De vierde en laatste verhaallijn, de hoop op technologische vooruitgang, wordt minder gedreven vanuit angst zoals de eerste drie verhaallijnen maar meer vanuit blijdschap, hoop en enthousiasme. Deze bezoekers vertellen dat ondanks potentiële negatieve kanten, we vooral vertrouwen moeten hebben en de kansen moeten grijpen die de synthetische cel ons kan bieden. Volgens hen biedt deze technologie de weg naar vooruitgang. We moeten juist voorkomen dat we in de ontwikkeling van nieuwe technologieën zoals de synthetische cel ons laten tegenhouden door de angst voor de risico’s en onzekerheden.
Verschillende zorgen maar dezelfde adviezen
Over het algemeen zagen alle bezoekers die wij spraken voor- en nadelen in de ontwikkeling van de synthetische cel. De technologie zelf hoeft niet slecht te zijn, maar kan wel voor goede en slechte dingen gebruikt worden. Dus hoe zorgen we ervoor dat we van de positieve kanten kunnen genieten en de nadelen voorkomen?
Uit de analyse bleek dat bij de vier verhaallijnen dezelfde adviezen worden gegeven met betrekking tot verantwoordelijkheden voor de overheid en onderzoekers. Volgens de bezoekers is het de taak van de overheid om innovatie, zoals die van de synthetische cel, te stimuleren en mogelijk te maken. Maar de overheid moet ook vooruitlopen en anticiperen op alle onbedoelde gevolgen, door bijvoorbeeld met de samenleving in gesprek te gaan en tijdig nieuwe wet- en regelgeving te maken. Van de onderzoekers wordt verwacht dat ze op een verantwoorde manier de synthetische cel ontwikkelen. Dit betekent onder andere dat ze een open houding aannemen, hun bevindingen actief delen met de samenleving, zorgvuldig zijn in het uitvoeren van het onderzoek en met een kritische blik naar hun eigen onderzoek kijken. En daarbij zoveel mogelijk verschillende expertises en personen uitnodigen om mee te denken.
Benieuwd naar het vervolg?
Het verhaal van de synthetische cel gaat verder. De wetenschappers van het onderzoeksprogramma Building A Synthetic Cell bouwen de komende vijf jaar door aan de synthetische cel, in de hoop te ontdekken ‘hoe het leven werkt’. Wil je op de hoogte blijven van ons onderzoek naar de synthetische cel of naar nieuwe podcastafleveringen die we in de toekomst hopen te gaan maken? Stuur ons dan een mailtje: herschept@synthetischecel.nl.
Audiomateriaal: afkomstig uit opnames van de gesprekken tijdens de Dutch Design Week 2021
Interviews: Céline Cleij, Esther Thole, Bettina Graupe, Rinie van Est en Mies Loogman
Techniek: Iwan van Wijk
Muziek: Lucandrea Baraldi
Eindredactie: Mies Loogman en het Rathenau Instituut
Advies: Hannah van Luttervelt