Wetenschap van de toekomst
De wetenschap wordt geconfronteerd met fikse bezuinigingen in een tijd van steeds urgenter wordende maatschappelijke vraagstukken, toenemende werkdruk, oplopende geopolitieke spanningen, zorgen over kennisveiligheid, voorziene daling van het aantal Nederlandse studenten, de snelle opkomst van AI in wetenschappelijk onderzoek, discussies over de waarde van wetenschap en over aantallen buitenlandse studenten. Deze combinatie van factoren maakt een aanscherping van ontwikkelingsstrategieën en een herbezinning op de prioriteiten onontkoombaar.
De komende jaren zullen wij, in samenwerking met belanghebbenden uit praktijk en beleid, het gesprek over de toekomst van de Nederlandse wetenschap organiseren en faciliteren. Daarbij baseren we ons op onze monitoring van huidige ontwikkelingen en bouwen wij voort op de resultaten van onze recente toekomstverkenning ‘Kennis van de toekomst’
In deze dynamische context signaleren we ook een ontwikkeling waarvan de implicaties nog amper te overzien zijn: de snelle opmars van AI in wetenschappelijk onderzoek. Wat betekent AI voor het proces van onderzoek, voor de benodigde kennis en vaardigheden van onderzoekers en voor de aard en validiteit van wetenschappelijke resultaten? Wij verrichten de komende tijd daarom ook onderzoek naar de groeiende mogelijkheden voor het gebruik van AI in verschillende wetenschapsgebieden. We kijken naar effecten op de kwaliteit van wetenschap en inventariseren wat nodig is om kwaliteit te waarborgen. We belichten daarbij ook het gebruik van diensten van buitenlandse technologiebedrijven, met oog voor vragen rond afhankelijkheid en kennisveiligheid. Centraal staan de vragen wat AI kan betekenen voor de Nederlandse wetenschap en wat er moet gebeuren om tot een verantwoorde inzet van AI te komen.