Meta en Trump zetten Europese waarden onder druk
Foto: Pixabay via Pexels

De samenwerking tussen de regering Trump en grote technologiebedrijven zoals Meta zet Europese waarden onder druk. Dat stellen Mariëtte van Huijstee en Wouter Nieuwenhuizen. Ze zijn bij het Rathenau Instituut gespecialiseerd in de maatschappelijke verantwoordelijkheid van technologiebedrijven.
In het kort:
- Mark Zuckerberg van Meta wil samen met Trump strijden tegen Europese regels.
- Daarom is het nu zaak dat de EU socialemediaplatformen aan de regels te houdt.
- Ook zou overstappen makkelijker moeten en is het tijd voor alternatieven.
Mark Zuckerberg, de baas van Meta (Facebook, Instagram, WhatsApp), kondigde vorige week aan dat hij stopt met onafhankelijke factcheckers in de Verenigde Staten. Daarnaast wijzigde Meta meteen de ‘community guidelines’, waardoor haat vrij baan krijgt en lhbtiq+-personen vanaf nu bijvoorbeeld mogen worden uitgemaakt voor psychisch gestoord en ziek. Bovendien wil Zuckerberg met Trump de strijd aangaan tegen Europese regels.
Zuckerberg sluit met zijn bericht aan in de rij van Amerikaanse techbedrijven die naar de pijpen van Trump dansen. Zuckerberg beschuldigt Europa van 'censuur'. Daarmee doelt hij op Europese wetgeving zoals de Digital Services Act. Deze wet verplicht platformen als Facebook en Instagram om de veiligheid van hun online diensten te garanderen. Zo worden de fundamentele rechten van Europese burgers beschermd.
Dit moment is een stresstest voor de Europese Unie. Laten we de gecombineerde macht van techbedrijven en de Amerikaanse staat ons publieke debat gijzelen? Of gaan we door op de ingeslagen weg richting menswaardige online platformen en digitale autonomie?
Het antwoord is wat ons betreft duidelijk. We hebben niet minder bescherming nodig, maar juist meer. Met een grillige Amerikaanse president en techbedrijven die hun oren naar hem laten hangen, moeten Europese instituties hun rug recht houden om burgers te beschermen tegen deze wispelturigheid.
Regels handhaven
Allereerst moet Europa de regels handhaven en techbedrijven verantwoordelijk blijven houden voor de schadelijke effecten van hun platforms.
Simpel overstappen
Ten tweede zouden de platforms verplicht moeten worden om een overstap naar een concurrent zo gemakkelijk mogelijk te maken. Vergelijk het met nummerbehoud als je overstapt naar een andere telecomprovider. Dan hoef je ook niet al je contacten een nieuw telefoonnummer te sturen. Als overstappen gemakkelijker is, kunnen platformen hun gebruikers moeilijker in een houdgreep houden bij ongewenste veranderingen.
Investeren in Europese alternatieven
Maar met alleen regulering komen we er niet. Als we echt minder afhankelijk willen worden van big tech, zullen we alternatieven serieus moeten nemen. Dat betekent dat politici en beleidsmakers moeten investeren in Europese alternatieven.
En dat betekent ook dat gebruikers van sociale media – en dat zijn individuen, maar ook organisaties zoals scholen, universiteiten, mediaorganisaties, gemeenten en ministeries – andere keuzes moeten maken in hun gebruik van sociale media.
Een voorbeeld van hoe het anders kan, is het decentrale socialemediaplatform Mastodon. Dat platform bestaat uit duizenden servers. Als de eigenaar van een Mastodon-server iets doet waar je het niet mee eens bent, ga je gewoon ergens anders heen. Want, zolang we allemaal op één of enkele gecentraliseerde platforms blijven, blijft de machtsconcentratie van een handjevol bedrijven overeind, krijgen alternatieven geen kans en kunnen we niet op eigen benen staan.
Oproep: bescherm burgers
Kortom, gebruikers van platformen moeten hun biezen kunnen pakken bij een nog grilliger wordende samenwerking tussen techbedrijven en de Amerikaanse staat. Daarvoor is het vooral nodig dat de EU de huidige regels handhaaft, strenger reguleert en haar rug recht houdt. Want alleen zo kunnen we de fundamentele rechten van Europese burgers beschermen.