Aflevering 1 van ‘Herschept’, een podcast over de synthetische cel

Wereldwijd is er een ontwikkeling gaande waarin multidisciplinaire netwerken van wetenschappers bouwen aan de eerste synthetische ofwel kunstmatige cel, een levende cel gemaakt in het lab. Het Nederlandse consortium Building-a-Synthetic Cell is een van die groepen. Het BaSyC consortium bestaat uit zes onderzoeksinstituten, die tien jaar lang hun kennis en krachten bundelen om vanuit moleculen (een bottom-up-aanpak) een kunstmatige cel te bouwen. Het onderzoek moet inzicht geven in de manier waarop leven ‘werkt’.

Het Rathenau Instituut organiseert binnen dit onderzoeksprogramma reflectie en maatschappelijk debat. Binnen het Future Panel on Synthetic Life organiseren we dialogen tussen veertien internationale experts uit natuur- en sociale wetenschappen, ethici, kunstenaars en communicatiewetenschappers over belangrijke maatschappelijke en ethische vragen die de techniek oproept. Want: wie heeft er straks zeggenschap over de synthetische cel, kun je kunstmatig leven patenteren en welke gevolgen kan dit hebben voor de samenleving? Hoe kan het ontwikkelen van de synthetische cel bijdragen aan een eerlijke en duurzame samenleving?

Het is belangrijk dat er vanuit dit verkennende debat een breder maatschappelijk debat ontstaat, waarin meer mensen in de samenleving in gesprek gaan over deze vragen. Met de podcastserie ‘Herschept’ willen het Rathenau Instituut en Mies Loogman het onderwerp van de synthetische cel voor een groter publiek tastbaar en toegankelijk maken. Daarom nodigen we iedereen uit om hierover na te denken en met ons, en elkaar, over te praten.

In het najaar van 2021 presenteert het Rathenau Instituut de uitkomsten van de gesprekken van het Future Panel in de vorm van een paper. Daarin staan agendapunten voor het academische, politieke en publieke debat over de maatschappelijke betekenis van het onderzoek naar de synthetische cel.

De synthetische cel zal ons meer inzicht geven in de vraag: hoe werkt leven? Deze ontwikkeling zal ons als mens en de samenleving beïnvloeden. Hoe denkt een internationale groep experts hierover? Op die vragen proberen we in de eerste aflevering van de podcastserie ‘Herschept’  antwoord te geven.

In deze aflevering laten we enkele leden van het Future Panel on Synthetic life aan het woord. Het panel bestaat uit wetenschappers, afkomstig uit verschillende landen en disciplines. Gezamenlijk bespreken ze vanuit verschillende perspectieven de invloed van de synthetische cel op de maatschappij. Ze blikken daarmee als het ware vooruit op de mogelijke impact die de synthetische cel, wanneer deze werkelijk gerealiseerd is, zou kunnen hebben. Dit doen ze, omdat deze technologie, net zoals technologieën als de computer en het internet hebben gedaan, de wereld om ons heen drastisch kan veranderen. Welke gevolgen kan dit hebben? Hoe kunnen burgers en overheden nu al de juiste afwegingen hiervoor maken?

De paneldiscussies van het Future Panel laten zien dat het niet alleen gaat over de invloed die de synthetische cel heeft op de samenleving. Het gaat ook over de invloed van de maatschappij op het ontwerp van de synthetische cel. Het onderzoek naar de synthetische cel kun je niet los zien van de context waarin een dergelijke cel ontwikkeld wordt. Al in de vroegste stadia van het ontwikkelproces zijn er invloeden die het ontwerp van de technologie mede vormgeven. Denk aan een wetenschapssysteem dat bepaalt welke ideeën het waard zijn om in te investeren. Of aan de motivaties van individuele onderzoekers die hebben geleid tot de keuze om onderzoek te doen naar de synthetische cel. Wat beogen ze met de ontwikkeling hiervan? Welke maatschappelijke impact kunnen hun individuele keuzes hebben?

Daarom moeten ons niet alleen afvragen wat voor soort synthetische cel we zouden willen, maar vooral in wat voor wereld we in de toekomst zouden willen leven. Hoe zou de synthetische cel daar een rol in kunnen spelen? Zijn er bepaalde voorwaarden voor de ontwikkeling van de cel? Of is er misschien wel helemaal geen plek voor een synthetische cel? Het Future Panel buigt zich over dit soort vragen, om deze breder bespreekbaar te kunnen maken in de samenleving.

Het Future Panel pleit er voor dat ontwikkelingen op het gebied van de synthetische cel bijdragen aan een meer duurzame en sociaal rechtvaardige wereld. Dat is echter niet vanzelfsprekend. De belangen en visies van machtige spelers die nu verschillende innovaties vormgeven (waaronder commerciële organisaties uit het bedrijfsleven) leiden niet altijd tot technologieën die beantwoorden aan de wensen en behoeftes van de maatschappij. Noch komen ze iedereen ten goede. Zo brengt ook de ontwikkeling van de synthetische cel sociaal-maatschappelijke uitdagingen met zich mee. Die zouden onder andere kunnen leiden tot meer ongelijkheid. Hoe willen we hiermee omgaan? Welke plek moet deze technologie in onze samenleving innemen? Dit zijn belangrijke vragen voor overheden en burgers.

Voorlopig bestaat de synthetische cel nog niet. En misschien gaat die er wel nooit komen. Maar toch is het van belang dat we nu al nadenken over de gevolgen van deze nieuwe technologie. Daarbij moeten de wensen, eisen en behoeftes van de burger terugkomen in het ontwerpproces.

Om het maatschappelijke gesprek over de synthetische cel te starten, zijn het Rathenau Instituut en Mies Loogman aanwezig tijdens de Dutch Design Week (16 oktober tot en met 24 oktober 2021). Daar presenteren we naast de podcast ook een installatie, als onderdeel van het subthema ‘It’s in our nature’. In het Klokgebouw op Strijp-S te Eindhoven ontvangen we je graag om aan de hand van deze installatie met ons te spreken over leven met of zonder de synthetische cel. Welke vragen roept de synthetische cel bij jou op? Hoe zie jij de toekomst voor je met of zonder de synthetische cel? We zijn benieuwd naar je mening. Kom langs, krijg een voorproefje op de afleveringen en deel jouw ideeën met ons.

Dit is de eerste aflevering van de driedelige podcastserie ‘Herschept’ van het Rathenau Instituut en Mies Loogman. Over 2 weken publiceren we op de website van het Rathenau Instituut aflevering 2 waarin Mies jullie meeneemt naar het lab, de plek waar onderzoekers dagelijks aan onderdelen van de synthetische cel bouwen. Hoe ziet dit onderzoek naar synthetische cellen eruit? En over wát voor soort cel hebben we het nu?

Heb je ondertussen een vraag gekregen?

Gerelateerde content: