In de blogserie ‘Gezonde Bytes’ onderzoeken we hoe kunstmatige intelligentie (AI) verantwoord voor onze gezondheid wordt ingezet. In dit zesde deel vertelt Jörgen Sandig over zijn ervaring als AI-ondernemer in de zorg. Jörgen Sandig was mede-oprichter en CEO van Scyfer, een technologiebedrijf dat inmiddels is overgenomen door Qualcomm Technologies. Wat heeft hij geleerd van zijn ervaring als AI-ondernemer in de zorg? En wat is er volgens hem nodig om AI succesvol en verantwoord in te zetten voor onze gezondheid?
In het kort
- Hoe wordt AI verantwoord voor onze gezondheid ingezet? Daarover gaat deze blogserie.
- Jörgen Sandig deelt zijn ervaring als ondernemer in de zorgtechnologie.
- Samenwerking tussen de vele schakels in de gezondheidszorg en een datastrategie zijn nodig om AI te laten werken voor betere zorg.
Bij de inzet van technologie moet onze gezondheid centraal staan. Op zoek naar goede voorbeelden van verantwoorde inzet van kunstmatige intelligentie in de zorg, vroeg het Rathenau Instituut belangrijke spelers op het gebied van gezondheid en welzijn in Nederland naar hun ervaringen. In deze blogserie delen we deze inzichten via onze website. Hoe maken we nu en in de toekomst gezonde keuzes? Hoe zorgen we dat we zelf kunnen beslissen waar dat kan? En begrijpen we op welke manier anderen verantwoordelijkheid nemen voor onze gezondheid waar dat moet?
Obstakels voor een AI-startup
Als beginnend technologiebedrijf in AI-producten voor de zorg liep ik tegen enkele obstakels aan. Eén ervan was het subsidietraject en de eis daarbij om een aanvraag met een launching partner in te dienen. Een launching partner is iemand die aangeeft dat hij meedoet aan jouw experiment. De partner wil het nieuwe product testen, zonder dat daar direct een deal aan vastzit om het product daadwerkelijk af te nemen. Het vinden van een launching partner in de zorg bleek lastig omdat de business cases voor AI-oplossingen in de zorg niet eenvoudig te realiseren zijn. Zorgverleners hebben het druk en starten een experiment pas op het moment dat er uitzicht is op positieve impact.
Ook tijdsdruk was een probleem. Het vinden van een launching partner en de doorlooptijd in de zorg duren in het algemeen meer dan een jaar. Er is dan al helemaal weinig tijd om nieuwe, onbewezen AI-technologie te testen, ondanks de veelbelovende toegevoegde waarde.
Een ander obstakel bleek de acceptatie van foutmarges in een AI-systeem. Ik denk hierbij aan een applicatie die 3D-simulaties maakt van heupgewrichten, te gebruiken bij de voorbereiding van een heupoperatie. Een arts kan vooraf met de 3D-kopie de operatie oefenen. Het systeem maakt een nauwkeurige kopie van het heupgewricht en de software analyseert waar afwijkingen zitten. Maar het beeld is nooit 100% accuraat. Een mens maakt ook fouten. Toch lijkt het alsof systeemfouten moeilijker te accepteren zijn dan menselijke fouten.
Het lijkt alsof systeemfouten moeilijker te accepteren zijn dan menselijke fouten.
Samenwerking en strategie
Om succesvol te ondernemen met AI in de zorg is het allereerst nodig te weten of de AI-toepassing door voldoende zorgverleners gebruikt gaat worden. Welk probleem lost deze toepassing op? Wie gaat het gebruiken? Deze vragen worden weliswaar voldoende gesteld, maar de antwoorden zijn lastig te formuleren. Dat komt, omdat de consequenties voor de huidige werkwijze vaak niet helder zijn, waardoor de impact van de AI-toepassing niet goed ingeschat kan worden.
Gezonde risico-bereidheid is dus noodzakelijk. Maar omdat zorg over mensen gaat, is het niet verstandig om risico’s te nemen. Dit maakt het extra lastig om experimenten op te starten. Daarom hebben we onze beeldherkenningstechnologie eerst getest en geïmplementeerd op visuele inspectie van staalplaten in plaats van medische afbeeldingen.
Een ondernemer moet ook aan zijn product kunnen verdienen. Uitdagingen daarvoor liggen in het zorgverzekeringsstelsel en de organisatiestructuur van de gezondheidszorg. De business case moet zijn afgestemd op een stelsel van declaraties en vergoedingen. De complexe organisatiestructuur van een ziekenhuis – en de zorg in het algemeen – belemmeren de implementatie van een nieuwe AI-toepassing. Er zijn vele schakels waarvan een ondernemer afhankelijk is. Die schakels zouden de handen ineen moeten slaan en gezamenlijk een programma moeten opstellen voor de ontwikkeling van AI in de zorg. Dat vergt een fundamentele systeemwijziging van de gezondheidszorg.
Ziekenhuizen zullen een datastrategie moeten aanpassen aan de toepassing van AI in de zorg. Zij kunnen veel data opslaan, maar het heeft weinig zin om data te verzamelen als er geen plan is voor het gebruik van geavanceerde AI-toepassingen. Als ziekenhuizen AI willen inzetten voor betere zorg, zullen ze cruciale informatie voor AI-toepassingen moeten opslaan, zodat automatische beslissystemen ermee kunnen werken. Deze informatie ontbreekt in het algemeen. Bij Pathologie wordt bijvoorbeeld onderzocht of cellen in een monster van een tumor kwaadaardig zijn. Degene die de cellen analyseert, zal moeten aangeven welke cellen kwaadaardig zijn en welke niet. Alleen dan wordt die data bruikbaar voor een eventuele AI-toepassing. Het ontbreekt nu nog vaak aan een gedeelde visie voor het genereren en gebruiken van deze data, waardoor kansen blijven liggen om met AI de zorg te verbeteren.
Het ontbreekt aan een gedeelde visie op het genereren en gebruiken van data, waardoor kansen blijven liggen om met AI de zorg te verbeteren.
Er is ook een collectief bewustzijn nodig dat mensen individuele afwegingen en fouten maken en hun beperkingen hebben. De analyses van bloedmonsters, bijvoorbeeld, worden steeds geavanceerder en complexer. Het is voor een mens steeds lastiger om die in samenhang met andere (historische) analyses te zien en daarin subtiele patronen te ontdekken. AI biedt een kans om dat proces te verbeteren. Maar dan moet de mogelijke eindgebruiker bereid zijn om zich door AI te laten ondersteunen, in het bewustzijn dat hij zijn beperkingen heeft.
Impact van AI
AI kan pas echt impact hebben als het AI-startups lukt om ‘op te schalen’. Zodat succesvolle AI-toepassingen niet fragmentarisch verspreid zijn in de zorg, maar de hele gezondheidszorg ervan profiteert.
Er is nog te weinig ervaring en daarmee besef van de mogelijke impact van AI. Het is goed dat Europa nadenkt over beleid voor verantwoorde AI. Europa is echter niet leidend, maar volgend in de ontwikkeling van AI-technologie door partijen in China en de VS. We hebben daarmee beperkte controle over de technologie. Europa leidt als het ware de scheidsrechters op, maar loopt achter in de ontwikkeling van het spel.
Het is opmerkelijk dat AI vaak als boosdoener wordt gezien, terwijl het mensen zelf zijn die de technologie maken en ook bepalen welke beslissingen aan AI worden overgelaten. AI is – op dit moment althans – als het ware een spiegel van menselijk gedrag. Als wij discrimineren, dan zal een automatisch beslissysteem ook discrimineren. AI maakt onze eigen keuzes en voorkeuren zichtbaar. Voor zover die onwenselijk zijn, zouden die gesignaleerd en ‘gerepareerd’ moeten worden, in plaats van AI als boosdoener aan te merken. Ik zie dit als een kans: AI-systemen kunnen onze eigen collectieve tekortkomingen inzichtelijk te maken. Hierin ligt wat mij betreft de kracht van deze technologie.
Europa leidt als het ware de scheidsrechters op, maar loopt achter in de ontwikkeling van het spel.
Kunstmatige intelligentie in de zorg: wie beslist?
Gezondheid
08 januari 2020
Artikel
Beleid voor AI in de zorg: een waardenafweging
Gezondheid
23 januari 2020
Artikel
Hoe AI iemand met dementie helpt om zijn boterham op tijd te eten
Gezondheid
06 februari 2020
Artikel
Verantwoorde AI in de zorg: de waarde van voorbeelden
Gezondheid
19 februari 2020
Artikel
AI in de zorg: implicaties voor het onderwijs
Gezondheid
05 maart 2020
Artikel
Ondernemen met AI in de zorg: behoefte aan samenwerking en strategie
Gezondheid
18 maart 2020
Artikel
Hoe een investeringsfonds kan bijdragen aan verantwoorde AI in de zorg
Gezondheid
01 april 2020
Artikel
Innoveren met AI in de zorg: 'Zodat mensen kunnen meedoen in de samenleving'
Gezondheid
15 april 2020
Artikel
Naar gezond datagebruik voor medisch onderzoek
Gezondheid
23 april 2020
Artikel
Naar goed beheer van datatechnologie in de zorg
Gezondheid
30 april 2020
Artikel
Innoveren met AI in de zorg: ‘Eerst de data op orde brengen’
Gezondheid
07 mei 2020
Artikel
Kunstmatige intelligentie in de zorg: samen beslissen blijkt de crux
Gezondheid
14 mei 2020
Artikel
- Kunstmatige intelligentie in de zorg: wie beslist?
- Beleid voor AI in de zorg: een waardenafweging
- Hoe AI iemand met dementie helpt om zijn boterham op tijd te eten
- Verantwoorde AI in de zorg: de waarde van voorbeelden
- AI in de zorg: implicaties voor het onderwijs
- Beschaafde Bits
- Gezondheid centraal
- Digitale gezondheidsregie