Ontwerp van apps en online omgevingen schiet tekort
Wie ontwerpt, bepaalt. Dat is in drie woorden de conclusie van het rapport 'Inclusief online' dat het Rathenau Instituut vandaag publiceert. In het rapport geeft het instituut handelingsopties die moeten zorgen voor apps, platforms en andere online omgevingen waar mensen zich vrij en veilig voelen.
In het kort:
- Het Rathenau Instituut dook in de wereld van apps, platforms en andere online omgevingen.
- We spraken met ontwerpers, wetenschappers en medewerkers van online platformen. Ook hielden we ontwerpsessies met lhbtiq+-personen.
- We geven opties voor het inclusiever maken van de huidige én toekomstige omgevingen.
De onderzoekers bestudeerden meer dan 130 publicaties en spraken met dertig deskundigen. Daaronder waren ontwerpers, wetenschappers en medewerkers van online platformen. Ook hielden de onderzoekers ontwerpsessies met lhbtiq+-personen. Die groep heeft online overmatig te maken met schadelijk gedrag, met uitsluiting en met ontwerpkeuzes die hun zeggenschap beperken.
Het rapport Inclusief online gebruikt de term online omgeving vanwege de parallel met de fysieke omgeving. "Want zoals verlichting, parkeerplaatsen voor mensen met een beperking en genderneutrale toiletten bepalen of mensen zich vrij en veilig voelen, zo doet ook het ontwerp van een online omgeving ertoe", zegt directeur Eefje Cuppen van het Rathenau Instituut. Voor online omgevingen gaat het dan onder andere of je een pseudoniem kunt gebruiken, of je controle hebt over wat je ziet, en of je met een menselijke moderator kunt communiceren.
Online omgevingen bieden ruimte voor ontmoeting, uitwisseling en zelfexpressie. Maar, zo maakt het rapport duidelijk, lang niet iedereen voelt zich online vrij of veilig en kan de vruchten van het internet plukken. Het onderzoek laat zien dat mensenrechten online nog steeds onvoldoende worden gerealiseerd en beschermd.
Het rapport doet aanbevelingen voor het inclusiever maken van de huidige online omgevingen. Daarbij gaat het onder andere om betere handhaving van bestaande wetten en regels en om maatregelen op het gebied van contentmoderatie. Ook wijst het rapport op risico’s van het inperken van anonimiteit of het verbieden van sociale media, juist voor mensen voor wie het internet veel te bieden kan hebben.
Verder willen de onderzoekers met het rapport een systeemverandering op gang brengen zodat in het ontwerp van nieuwe online omgevingen inclusiviteit en mensenrechten ingebakken zijn. Dat gaat bijvoorbeeld over het vermijden van verslavende algoritmes die leiden tot eindeloos scrollen, over het veranderen van verdienmodellen en over het anders inrichten van dataverzameling.
Meer weten over de uitkomsten?
Op donderdagmiddag 25 september tussen 13:00-14:00 organiseert het Rathenau Instituut een webinar over de uitkomsten van het onderzoek Inclusief online.