calendar tag arrow download print
Doorgaan naar inhoud

Nederlandse overheidsbijdrage aan R&D - naar type financiering

datapublicatie
Wetenschap in cijfers
05 juli 2024
De R&D-financiering door de overheid kan verdeeld worden over institutionele financiering en project- of programmafinanciering. In deze datapublicatie laten we de ontwikkeling zien van het aandeel projectfinanciering van de Nederlandse overheid door de jaren heen. Vervolgens kijken we naar de verdeling van de project- en institutionele financiering van de R&D-uitgaven per departement.

In het kort

  • Het aandeel projectfinanciering van de Nederlandse overheid in 2022 is 32%.
  • Het aandeel projectfinanciering stijgt o.a. door het Nationaal Groeifonds.
  • Het aandeel project- en institutionele financiering varieert sterk tussen de departementen.


Directe overheidsfinanciering R&D in Nederland

Bron: Rathenau Instituut (TWIN-database)

Inhoudelijke toelichting
Bij R&D-financiering door overheidsdepartementen kan een onderscheid gemaakt worden tussen institutionele financiering en project- of programmafinanciering. Het aandeel projectfinanciering stijgt tussen 2005 en 2010, gevolgd door een licht variërend beeld. Tussen 2010 en 2015 is het aandeel projectfinanciering gedaald, met name als gevolg van het stopzetten van verschillende subsidievormen (zoals de FES-programma’s). Daarna groeide het aandeel projectfinanciering door naar 32% in 2022. De verwachting is dat het aandeel projectfinanciering de komende jaren verder gaat toenemen tot 43% in 2024, onder andere door de middelen van het Nationaal Groeifonds. Daarna neemt het aandeel projectfinanciering naar verwachting af. De wijzigingen aangekondigd in de Voorjaarsnota en het nieuwe Hoofdlijnenakkoord zijn nog niet in deze cijfers opgenomen. Deze wijzigingen beïnvloeden zowel de project- als institutionele financiering. 

In andere landen (voor zover informatie beschikbaar) verschilt het aandeel projectfinanciering sterk. Zo wordt in Oostenrijk in 2022 26% van de R&D-uitgaven van de overheid besteedt middels projectfinanciering en in Ierland ligt het percentage op 56%. Nederland heeft met 32% in 2022 een relatief klein aandeel projectfinanciering. Door de verwachtte stijging komt Nederland in 2024 meer gemiddeld uit.

Directe overheidsfinanciering R&D 2022 per departement

Bron: Rathenau Instituut (TWIN)
Notities: Institutionele financiering: uitgaven aan instellingen zonder dat sprake is van concurrentie of directe selectie van projecten. Instellingen zijn vrij om deze middelen zelf te besteden. Project- of programmafinanciering: middelen toegekend aan een groep of individu om onderzoeksactiviteiten uit te voeren die begrensd zijn in reikwijdte, budget en tijd. 

Inhoudelijke toelichting
Departementen die voornamelijk institutionele financiering geven zijn Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) met 84% en Infrastructuur en Waterstaat met 93% (in 2022). Het hoge aandeel institutionele financiering bij OCW is grotendeels toe te schrijven aan de structurele financiering van de universiteiten (eerste geldstroom), die twee derde deel uitmaakt van het departementale onderzoeksbudget. Economische Zaken & Klimaat en Volksgezondheid, Welzijn en Sport, beide departementen met een relatief groot onderzoeksbudget, gaven respectievelijk 65% en 79% van hun onderzoeksbudget uit via projectfinanciering. Algemene Zaken, Justitie en Veiligheid en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties - departementen met een relatief klein onderzoeksbudget - zetten hun onderzoeksbudget volledig uit via projectfinanciering.  

Gerelateerde publicaties

Print deze pagina