AI en democratie

bericht aan het parlement

Digitalisering

11 december 2024

Het parlement in Noorwegen. Foto: Gunnar Ridderstrom, Unsplash

Parlement van Noorwegen met publiek op straat

Toepassingen van kunstmatige intelligentie (AI) zijn niet meer weg te denken binnen bijvoorbeeld de zorg of het onderwijs. Of door leuke, maar soms ook schadelijke, toepassingen in film, muziek of online media. Minder tastbaar, maar niet minder invloedrijk, is de invloed van AI op de democratie. Dit was ook het hoofdthema van de European Parliamentary Technology Assessment (EPTA)-conferentie dit najaar. Vanuit 25 landen kwamen vertegenwoordigers van nationale parlementen en kennisinstituten samen in Oslo, om zich te buigen over de impact die deze technologie heeft op onze samenlevingen en democratische processen. Ook het Rathenau Instituut was hierbij vertegenwoordigd.

Hoofdthema's

AI in politieke campagnevoering en het publieke debat,
Het gebruik van AI in parlementair werk en diensten in de publieke sector,
Digitale soevereiniteit en democratische controle van AI.

Rapport

In verschillende panels spraken politici en wetenschappers met elkaar over de drie hoofdthema’s. Tevens inventariseerden 19 EPTA-landen langs deze drie thema’s de ontwikkelingen op nationaal niveau. Dit resulteerde in het EPTA-rapport
‘Artificial Intelligence and Democracy’.

Verschillende trends en beleid op AI in Europa, de VS en Azië staan hierin beschreven. De bijdrage van het Rathenau Instituut, die de ontwikkelingen in Nederland beschrijft, is te vinden vanaf pagina 91.

We gaan hier onder andere in op vragen over op welke manier politieke partijen in Nederland intern en extern omgaan met AI, welke overheidsinitiatieven er zijn ontplooid rondom het gebruik van AI en de impact van AI op de publieke sector.

Enkele opvallende voorbeelden vanuit andere EPTA-leden zijn:

Denemarken en Noorwegen hebben ministers voor Digitalisering. Frankrijk heeft als eerste land in Europa een minister specifiek voor AI.
In het parlement van Denemarken hebben zeven partijen op vrijwillige basis afgesproken geen deepfakes van politici te creëren. In Spanje is er speciale wetgeving opgesteld om deepfakes strafbaar te stellen.
In Catalonië is een Rijksksbrede commissie ingesteld die monitort en evalueert wat de impact van AI op publieke diensten is. De commissie bestaat uit zowel alle ministeries, als de belangrijkste uitvoeringsorganisaties.

Digitale afhankelijkheid

Het Rathenau Instituut sloot de parlementaire kennissessie af met een presentatie over digitale soevereiniteit en democratische controle over AI. Hierin presenteerden we alvast enkele inzichten uit ons binnenkort te verschijnen rapport over digitale afhankelijkheid. Daarin kijken we onder andere naar wat digitale afhankelijkheid betekent voor onze privacy en andere publieke waarden.

EPTA-rapport 2024

Lees hier het volledige EPTA-rapport.