Met sterke leiders voor de klas kunnen kinderen de strijd tegen cyberpesten aan, schrijft Justine Pardoen van Bureau Jeugd & Media.
Door Justine Pardoen, Oprichter van Bureau Jeugd & Media / Ouders Online
Leestijd 2-3 minuten | Lees ook andere artikelen uit de serie Beschaafde Bits.
Kinderen worden het meest gepest wanneer ze tussen de 10 en 15 jaar oud zijn. In die jaren leren ze zich langzaam los te maken van anderen, maar kunnen ze zich ook verliezen in groepsdynamiek. Pesten hoort bij hun ontwikkeling. En wat optimistische ouders en docenten ook mogen denken: het gebeurt overal. Ook online. Bijvoorbeeld wanneer kinderen elkaar vervelende berichten sturen in groepsapps of met foto’s voor gek zetten.
Cyberpesten mag dan natuurlijk zijn – het kan kinderen enorm veel verdriet doen en voor het leven beschadigen. Pesten komt altijd voor en we moeten het altijd bestrijden. Daarbij speelt de leraar een cruciale rol.
Die heeft namelijk het meeste zicht op de manier waarop kinderen met elkaar omgaan in een groep. De leraar heeft hen in de klas, ziet hen vriendjes maken en anderen buitensluiten. Ouders hebben dat overzicht vaak niet. De leraar moet daarom als leider optreden, en de groep de weg wijzen. Niet als een coach die weleens advies geeft, maar als een sterke vrouw of man die bepaalt waar de grenzen liggen. En niet alleen in de klas, maar ook buiten schooltijd.
Angst heeft ons op een achterstand gezet
Juist dan, buiten schooltijd, gaat het weleens mis. Er zijn leerkrachten die zeggen: ik heb ook een privéleven, ouders zijn verantwoordelijk voor wat er na schooltijd gebeurt. Maar je kunt als leraar je handen niet zomaar van het groepsproces aftrekken. Je moet bereikbaar blijven voor kinderen, en continue met hen in gesprek gaan. Want dat is het beste medicijn tegen pesten.
Antipestwetten en weerbaarheidscursussen zijn nooit een vervanging voor echte betrokkenheid. Sterker nog: overheden, experts, ouders en leraren verschuilen zich vaak achter regels en methodes en adviezen. Angst heeft ons op een achterstand gezet. Angst om daadwerkelijk met jonge mensen in gesprek te gaan. En angst om de leraar de ruimte te geven dat te doen.
Gebruik nieuwe technologie in je pedagogische relatie
Want leraren die ook buiten schooltijd betrokken blijven, en bijvoorbeeld ’s avonds een uurtje met hun leerlingen appen over huiswerk, worden vaak teruggefloten. De onderwijsinspectie waarschuwt leerkrachten niet te dicht op kinderen te gaan zitten. Terwijl leraren, juist door middel van nieuwe technologie, hun pedagogische relatie beter kunnen vormgeven.
”Neem desnoods een tweede telefoon om niet privé geappt te worden
Natuurlijk kun je tegen kinderen zeggen dat ze je altijd kunnen appen als er echt iets is, 24/7. Neem desnoods een tweede telefoon om niet privé geappt te worden. Het is fantastisch wanneer je als vertrouwenspersoon van kinderen kunt functioneren. Dan ben je de eerste die weet dat er iets mis is, en kun je iets doen. Nu hebben conciërges vaak die rol. Die krijgen een appje of tweet als er een vechtpartij is op het schoolplein en de leerkrachten binnen zitten. Leerlingen zijn vaak geen helden, en vinden het fijn als iemand ingrijpt tegen pesten.
Bereid kinderen voor op de toekomst
Kinderen zullen in een groepsapp niet zeggen: hallo, kunnen jullie stoppen mij te pesten? Maar ze willen vaak wel voorkomen dat het misgaat. Wees dus bereikbaar en ga in de groepsapp zitten. Zodat je het groepsproces krachtig kunt beïnvloeden.
Zo kunnen leraren kinderen niet alleen beschermen tegen pesten, maar ook voorbereiden op een digitale wereld vol met risico’s. Online gokken, ‘shame texting’, stalking – kinderen kunnen er allemaal mee geconfronteerd worden. En dan helpt het enorm als ze mediawijs zijn, opgeleid door een betrokken leraar die weet wat er speelt.
Het is een geluk en een voorrecht om met kinderen te werken. Dus leraren: toon dat leiderschap. Het is je professionele eer.
Door Justine Pardoen, Oprichter van Bureau Jeugd & Media / Ouders Online
Meer blogs over hoe we kinderen kunnen beschermen
- Hoogleraar eLaw: Bescherm kinderen online, maar pak hun vrijheden niet af
"We moeten oppassen dat kinderen niet constant in de gaten worden gehouden. Laten we zorgen dat hun vrijheden fier overeind blijven staan." Lees verder - Kennisnet: Laat scholen strijd om digitale geletterdheid niet alleen voeren
"Hoe maak je van cyberspace een kindvriendelijke omgeving? Door scholen te helpen meer aandacht te besteden aan digitale geletterdheid." Lees verder
Meedoen aan deze blogserie
Meedoen kan door onze onderzoekers Jurriën Hamer of Linda Kool te benaderen voor een reactie of gastbijdrage, en reageren kan op Twitter, LinkedIn en Facebook.
Meer lezen
Lees meer over 'beschaafde bits' in onze publicaties hierover in 2017:
- Human Rights in the Robot Age (over mensenrechten in het digitale tijdperk)
- Eerlijk delen (over o.a. de opkomst van AirBnB en andere deelplatforms)
- Een nooit gelopen race (over o.a. cyberdreigingen)
- Opwaarderen (over publieke waarden in de digitale samenleving)
En volg deze blogserie via deze pagina.