calendar tag arrow download print
Doorgaan naar inhoud

Tijdreeks R&D-uitgaven in Nederland naar financieringsbron en uitvoerende sector

datapublicatie
Wetenschap in cijfers
10 oktober 2024
R&D bedrijven onderzoeksinstellingen Hoger onderwijs overheid
Wie financiert R&D in elke sector? Research & Development (R&D) vindt plaats in verschillende sectoren: bedrijven, instellingen voor hoger onderwijs en onderzoeksinstellingen. In deze datapublicatie geven we een vergelijking van het uitgegeven geld per sector en hun financiers door de jaren heen.

In het kort

  • Bedrijven betalen het merendeel van hun eigen R&D.
  • Hoger onderwijsinstellingen ontvangen geld voor R&D vooral van de overheid.
  • Onderzoeksinstellingen worden voornamelijk gefinancierd door de overheid.

Financieringsbron R&D

Verschillende partijen investeren in R&D en zijn daarmee een financieringsbron: buitenlandse partijen, private non-profit (PNP) partijen, hoger onderwijs, bedrijven en de Nederlandse overheid.
 

Wie betaalt wat?

R&D wordt uitgevoerd door drie uitvoerende sectoren:

  1. bedrijven
  2. hoger onderwijsinstellingen
  3. onderzoeksinstellingen

Per sector bekijken we uit welke financieringsbronnen het geld voor hun R&D-activiteiten komt en welke trends er zijn waar te nemen.
 

1. Bedrijven

Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Statline.
Notities: De cijfers 2021 en 2022 zijn voorlopig. Er is sprake van drie trendbreuken, in 2011, 2012 en 2013. In 2011 werden bedrijven met minder dan 10 werknemers ook opgenomen in de R&D-statistiek. Vanaf 2012 is het aantal geënquêteerde instellingen sterk vergroot. In 2019 heeft het CBS de R&D-statistieken voor Nederland in overeenstemming gebracht met de internationale richtlijnen zoals vastgelegd in de Frascati handleiding. Deze revisie is doorgevoerd met terugwerkende kracht vanaf 2013. Voor een toelichting zie de rubriek over de data in de factsheet financiering en uitvoering van R&D in Nederland.

Inhoudelijke toelichting
De absolute R&D-uitgaven van bedrijven nemen gestaag toe bijna 15,0 miljard euro in 2022. Bedrijven zijn niet erg afhankelijk van andere partijen voor financiering. Tussen de 80 en 83% van de R&D-financiering van bedrijven komt bij de bedrijven zelf terecht, met enkele uitschieters omlaag.

De overheidsfinanciering van R&D in de bedrijvensector laat vanaf 2011 een terugval zien tot 2,21% in 2016. De toename in 2017 heeft te maken met een revisie van de R&D-statistieken van het CBS.
 

2. Hogeronderwijsinstellingen 

Bron: CBS, Statline
Notities: De HO-sector bestaat uit universiteiten, universitair medische centra en instellingen voor hbo. De cijfers over het hoger onderwijs als (eigen interne) financieringsbron zijn in de figuur weggelaten, omdat het voor een tweetal jaren slechts om een bedrag van 1 miljoen ging. De cijfers 2021 en 2022 zijn voorlopig. Er is sprake van drie trendbreuken, in 2011, 2012 en 2013. In 2011 werden bedrijven met minder dan tien werknemers ook opgenomen in de R&D-statistiek. Vanaf 2012 is het aantal geënquêteerde instellingen sterk vergroot. In 2019 heeft het CBS de R&D-statistieken voor Nederland in overeenstemming gebracht met de internationale richtlijnen zoals vastgelegd in de Frascati handleiding. Deze revisie is doorgevoerd met terugwerkende kracht vanaf 2013. Voor een toelichting zie de rubriek over de data in de factsheet financiering en uitvoering van R&D in Nederland.

Inhoudelijke toelichting
De overheid is de voornaamste financieringsbron voor R&D-activiteiten van hoger onderwijsinstellingen. Vanaf 2011 betalen zij gemiddeld 77% van de totale R&D-uitgaven in het hoger onderwijs. Het aandeel van bedrijven en van financiering uit het buitenland voor R&D in het hoger onderwijs is licht toegenomen.
 

3. Onderzoeksinstellingen

Bron: CBS, Statline
Notities: De sector onderzoeksinstellingen omvat ook de privaat PNP-sector: overwegend charitatieve instellingen, gevestigd in Nederland, die fondsen werven en voornamelijk optreden als financier van onderzoek. De cijfers 2021 en 2022 zijn voorlopig. Er is sprake van drie trendbreuken, in 2011, 2012 en 2013. In 2011 werden bedrijven met minder dan 10 werknemers ook opgenomen in de R&D-statistiek. Vanaf 2012 is het aantal geënquêteerde instellingen sterk vergroot. In 2019 heeft het CBS de R&D-statistieken voor Nederland in overeenstemming gebracht met de internationale richtlijnen zoals vastgelegd in de Frascati handleiding. Deze revisie is doorgevoerd met terugwerkende kracht vanaf 2013. Voor een toelichting zie de rubriek over de data in de factsheet financiering en uitvoering van R&D in Nederland.

Inhoudelijke toelichting
De overheid is de belangrijkste financier van R&D bij onderzoeksinstellingen. Sinds 2013 financiert de overheid gemiddeld 77% van het onderzoek aan deze instellingen. Vanwege een definitiewijziging zijn de gegevens over eerdere jaren niet vergelijkbaar. 
 

Gerelateerde publicaties

Print deze pagina